VietnamDefence -
Bộ đồ liền quần điều áp Combat Edge mà các phi công Mỹ lái F-22 Raptor mặc có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu oxy (hypoxia) ở họ, các nguồn tin trong Không quân Mỹ (USAF) cho biết.
 |
|
F-22 Raptor (af.mil
|
Giả thiết này hiện được coi là có khả năng nhất. Theo một nguồn tin, phần trên của bộ đồ khi bay với quá tải làm lồng ngực bị ép quá chặt, gây khó thở.
Nhiệm vụ chính của bộ đồ là tạo điều kiện cho phi công thở ra dễ dàng khi chịu quá tải và khi áp suất trong buồng lái giảm đi.
Tháng 11/2010, một chiếc F-22 do phi công Jeffrey Haney điều khiển đã bị rơi ở Alaska. Theo ủy ban điều tra do tướng về hưu Gregory Martin đứng đầu thì nguyên nhân tai nạn là do trục trặc trong hoạt động của hệ thống cấp oxy (OBOGS) vì thế Haney bị nghẹt thở.
Các chuyên gia Mỹ đến nay vẫn không thể mô phỏng được các điều kiện khiến OBOGS hoạt động sai.
Hiện nay USAF đang điều tra nguyên nhân xuất hiện hypoxia, nhưng chưa đưa ra được giả thiết cuối cùng.
Theo các nguồn tin, trong điều kiện bay bình thường, phần trên của bộ đồ Combat Edge bảo đảm áp lực đều lên lồng ngực, giúp phi công thở bình thường. Nhưng khi xuất hiện quá tải khi tăng tốc hay cơ động, tác động của chúng lên con người cùng với bộ đồ điều áp “có thể làm xẹp phổi”. Trong điều kiện áp suất thấp, phổi mất đi một phần khả năng trao đổi khí giữa không khí và máu.
 |
|
Bộ đồ Combat Edge của phi công F-22
|
Hiện tượng xẹp phổi xuất hiện ở các phi công F-22 Không quân Mỹ đặt cho cái tên là “bệnh ho của Raptor (Raptor cough) vì khi nói chuyện, các phi công sau khi bay bị run giọng và ho; phản ứng này của cơ thể đối với hiện tượng xẹp phổi chính là để làm căng phổi trong điều kiện áp suất khí quyển bình thường.
Trong quá trình điều tra cũng đã phát hiện ra là bất kể điều kiện bay thế nào, lượng dưỡng khí được cấp vào mặt nạ mũ bay tại mỗi thời điểm là như nhau. Khi xảy ra xẹp phổi khi bị quá tải, lượng dưỡng khí trở nên không đủ để làm căng phổi.
Trạng thái tương tự cũng gặp ở các phi công máy bay do thám tầng cao U-2 Dragon Lady, nhưng họ có giai đoạn phục hồi quy định. Sau khi bay, các phi công trong mấy ngày hoàn toàn không phải bay. Còn các phi công F-22 thì nhiều khi phải bay mấy chuyến mỗi ngày, khiến cho hệ hô hấp của họ không kịp phục hồi đầy đủ. Tổng hợp tất cả những yếu tố đó có thể là nguyên nhân gây ra hypoxia và thậm chí làm bất tỉnh phi công trong khi bay.
Tháng 7/2011, USAF cũng xác định bộ đồ điều áp là một trong những nguyên nhân có thể gây ra hypoxia, nhưng lúc đó giả thiết đó không được công bố chi tiết. Quân đội Mỹ chỉ nói rằng, nguyên nhân gây hypoxia có thể là sự hoạt động không đồng bộ của bộ đồ được kết nối với hệ thống OBOGS. Phần trên của bộ đồ Combat Edge được kết nối với OBOGS và khi thay đổi độ cao bay và áp suất trong buồng lái thì nó đè ép lên lồng ngực. Lực đè ép thay đổi tùy thuộc điều kiện bay.
Theo giả thiết này, do trục trặc ở hệ thống kiểm soát cấp không khí, bộ đồ có thể đè ép quá mạnh lên lồng ngực phi công, làm tắc thở. Theo các thông tin khác, cơn hypoxia có thể bắt đầu do hoạt động đồng bộ sai của OBOGS và hệ thống cấp dưỡng khí vào mặt nạ của phi công.
Đến nay, USAF đã ghi nhận được gần 20 trường hợp xảy ra hypoxia ở phi công F-22. Trong một số trường hợp, phi công bất tỉnh một phần. Hai lần trong năm 2011, F-22 bị đình chỉ bay. Lệnh cấm bay đầu tiên có hiệu lực từ ngày 3/5-19/9, lệnh cấm thứ hai từ ngày 20-27/10.
Hiện nay, các chuyến bay của F-22 bị áp đặt các hạn chế ngặt nghèo. Tháng 4/2012, hai phi công F-22 công khai tuyên bố từ chối bay trên F-22 do lo ngại về sức khỏe của mình.
Bên cạnh đó, Không quân Mỹ cũng đã ký với Lockheed Martin hợp đồng trị giá 19,15 triệu USD để cung cấp 40 hệ thống oxy dự phòng tự động cho F-22 Raptor, cùng phụ tùng cho chúng. Việc chuyển giao các hệ thống đến ngày 30/4/2013 phải hoàn thành.
Không quân Mỹ cần các hệ thống cấp oxy dự phòng nhiều khả năng là do gần 20 trường hợp hypoxia và ngất của phi công F-22.
Không quân Mỹ đã đề xuất giải quyết vấn đề bằng cách thiết kế lại một phần các tiêm kích F-22 và lắp cho chúng các bộ phân tích hóa học để phát hiện hàm lượng nitơ dư thừa trong hỗn hợp dưỡng khí.
Nguồn: Flightglobal, Lenta, 6.6.2012.