Vung gươm ở Nhân Mục và Tam Giang: khiến Vương Thông muốn vỡ mật; / Tung hoành ở Lê Hoa và Lãnh Thủy: khiến Mộc Thạnh phải hoảng hồn” - Chế văn của vua Lê Thái Tổ dẫn lại trong Lịch triều Hiến chương loại chí (Nhân vật chí)

“Người này ở vào lúc bị uy hiếp mà lời lẽ ứng đối vẫn tự nhiên; không chịu hạ thấp danh giá của chủ, ấy là Chích; không thèm nịnh ta, ấy là Nghiêu; (ví việc đánh ta thì) nói là chó cắn người lạ, giỏi lắm thay. (Đi sứ mà như thế) thì có thể nói là không làm nhục mệnh vua. Nước họ còn có người tài như vậy thì chưa dễ gì mưu tính được” - Lời tướng giặc là Ô Mã Nhi (Đại Việt sử ký toàn thư, Bản kỷ, quyển 5, tờ 46 a-b).

“Nam nhi bật hướng sa trường tử, / Cao ca nhất khúc khán Thị Xuân”. / Nếu nam nhi mà không hướng về sa trường để chết, / Hát lớn một khúc ca mà xem gương Bùi Thị Xuân) -
Nguyễn Trọng Trì (Tây Sơn lương tướng ngoại truyện. Bùi Phu nhân ca)

“Lê Duy Mật là người chí thân của vua Lê, đau về nỗi nhà Lê không sao ngóc đầu lên được, nên đã đem thân ra xa mãi chốn núi rừng để đánh giặc. Việc Lê Duy Mật làm có thể gọi là danh chính ngôn thuận, không thể ví như bọn giặc cỏ được. Dẫu rằng lòng trời chẳng còn muốn giúp nhà Lê, khiến cho việc của Lê Duy Mật không thể thành công, nhưng, nói về nghĩa lớn vua tôi thì không bao giờ mai một được” - Lời cẩn án của các sử gia thời Nguyễn trong Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 37, tờ 25.

Trong lịch sử cách mạng Việt Nam có một tấm gương sáng ngời về lòng yêu nước, quyết tâm và nghị lực phi thường vượt qua khó khăn, gian khổ hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

“Được dự vào hàng công huân cao quý, cố sao đền đáp ơn vua vừa mới ban xuống; Nối dõi thư hương, càng gắng giữ nếp cũ thanh bạch của nhà xưa” - Phan Huy Ích (Dật thi lược toán)

"Nguyễn Trãi, người anh hùng của dân tộc, văn võ song toàn,...; văn và võ đều là vũ khí, mạnh như vũ bão, sắc như gươm dao” - Phạm Văn Đồng.

Vào đầu thế kỷ thứ XV, ở xã Hào Lương, huyện Lương Giang (nay thuộc huyện Thọ Xuân, Thanh Hóa) có hai nhân vật đặc biệt. Một là Đỗ Phú - tên phản dân, hại nước. Hai là Bùi Bị - vị anh hùng trong sự nghiệp cứu nước, cứu dân, vị danh tướng của lịch sử dân tộc.

“Danh Phương chiếm Độc Tôn Sơn, / Tuyên-Hưng là đất, Lâm Man là nhà - Lê Ngô Cát, Phạm Đình Toái (Đại Nam quốc sử diễn ca).

“Ra sức trừ khử sự đau khổ cho dân, vì cả cõi đời này mà tiêu diệt hết mọi sự bất bình, đó là sở nguyện của ta” - Nguyễn Trọng Trì (Tây Sơn lương tướng ngoại truyện. Nguyễn Đô đốc Văn Tuyết ngoại truyện).