VietnamDefence -
23 giờ 30, ngày thứ năm, Gruzia bắt đầu pháo kích mạnh vào Tskhinvali bằng lựu pháo và rocket phóng loạt Grad từ các trận địa ở Ergneti và Nikozi (lãnh thổ Gruzia ở phía Nam Tskhinvali, ngay sát biên giới với Nam Ossetia). Việc phía Gruzia sử dụng rocket Grad sau này đã trở thành luận cứ chính để Nga coi chiến dịch của Gruzia là một hành động diệt chủng.
Mở màn
Trong suốt tuần đầu tháng 8/2008, tại khu vực xung đột Gruzia-Nam Ossetia đã tiếp diễn các cuộc đấu súng có sử dụng vũ khí bộ binh và pháo cối. Tình hình trở nên căng thẳng do cuối tháng 7/2008, một nhóm quan chức Gruzia do thứ trưởng quốc pohòng Ramaz Nikolaishvili dẫn đầu đã cắm cờ Gruzia trên điểm cao Sarabuki ở phía Đông Bắc Tskhinvali.
 |
|
Binh sĩ Gruzia xem danh sách những người tử trận
và mất tích (AFP)
|
Tối 7/8, Tổng thống Gruzia Mikhail Saakashvili đã hạ lệnh cho quân đội Gruzia không bắn trả và nói đây là cử chỉ thiện chí. Từ 18 giờ 00, lệnh ngừng bắn được công bố. Nhưng gần nửa đêm, đấu súng lại tiếp diễn, các bên cáo buộc lẫn nhau vi phạm lệnh ngừng bắn. Theo phía Gruzia, gần 23 giờ 10, quân Nam Ossetia bắt đầu nã súng vào làng Tamarasheni của Gruzia, phía Bắc Tskhinvali.
23 giờ 30, ngày thứ năm, Gruzia bắt đầu pháo kích mạnh vào Tskhinvali bằng lựu pháo và rocket phóng loạt Grad từ các trận địa ở Ergneti và Nikozi (lãnh thổ Gruzia ở phía Nam Tskhinvali, ngay sát biên giới với Nam Ossetia). Việc phía Gruzia sử dụng rocket Grad sau này đã trở thành luận cứ chính để Nga coi chiến dịch của Gruzia là một hành động diệt chủng. Theo Tư lệnh lực lượng gìn giữ hòa bình Nga Marat Kulakhmetov, phía Gruzia đã thông báo họ đang bắt đầu lập lại trật tự hiến pháp tại Nam Ossetia bằng vũ lực.
Trong đêm, quân Gruzia đã chiếm 3 làng xung quanh Tskhinvali là Didmukha và Muguti ở phía Tây và Dmenisi ở phía Đông, và toàn bộ huyện Znaur (lãnh thổ phía Tây Nam của Nam Ossetia). Trước bình minh, xe tăng và bộ binh Gruzia bước vào công kích thủ phủ Nam Ossetia. Sáng sớm, đến lượt không quân Gruzia lâm trận, các máy bay cường kích Su-25 đã phóng tên lửa xuống Tkverneti, sau đó là xuống các mục tiêu khác. Gần 9 giờ sáng, báo chí Gruzia loan tin Tskhinvali bị đánh chiếm. Nhưng gần như lập tức thông báo này tỏ ra là quá sớm.
Tại thủ phủ Nam Ossetia, tiếp diễn các trận đánh ác liệt. Tuyến đường Zarskaya nối Tskhinvali với Nga bị phong tỏa. Phía Gruzia khẳng định đang kiểm soát hầu như toàn bộ lãnh thổ Nam Ossetia. Tổng thống Nam Ossetia Eduard Kokoity đang ở Dzhava, một làng trên đường Zarskaya, nằm giữa Tskhinvali và đường hầm Roksky, cửa ngõ duy nhất qua núi giữa Bắc và Nam Ossetia).
Quân Gruzia chưa tới được đây, nhưng tại đây đã tập trung khá đông người chạy nạn. Những người chứng kiến (những người tị nạn và phóng viên) đã miêu tả tình trạng của Tskhinvali bằng những từ: “bị phá hủy hoàn toàn”, “hầu như bị hủy diệt”, “bị san phẳng”. Điện, nước, điện thoại đều mất. Trên các bức ảnh và video thấy rõ nhiều ngôi nhà chỉ còn lại những bức tường.
Gần 4 giờ sáng, chính quyền Nam Ossetia tuyên bố có ít nhất 15 người chết do phía Gruzia pháo kích Tskhinvali. Cả ngày 8/8, không có thông tin mới về thương vong. Mãi buổi tối, Eduard Kokoity tuyên bố theo số liệu ban đầu, có gần 1400 người thiệt mạng. Không có bức ảnh hay video bằng chứng nào được đưa ra, mặc dù sau đó kênh truyền hình Rossia có đưa các cảnh binh sĩ Gruzia thiệt mạng trong chương trình thời sự buổi tối.
Đêm mồng 7, rạng sáng 8/8, lực lượng gìn giữ hòa bình Nga thông báo họ không bị bắn và họ đang tiếp tục quan sát diễn biến tình hình. Nhưng buổi sáng 8/8, căn cứ của họ đã bị pháo kích. Hơn 10 binh sĩ gìn giữ hòa bình Nga hy sinh.
Danh sách các binh sĩ gìn giữ hòa bình Nga hy sinh
1. Valeyev Timur Zarifovich, sinh 1976.
2. Gatylo Oleg Andreyevich, sinh 1982, chuẩn uý.
3. Kolesnikov Aleksandr Mikhailovich, sinh 1984, trung sĩ.
4. Kosyrev Vladimir Aleksandrovich, sinh 1980, đại úy.
5. Logvinenko Dmitri Dmitrievich, sinh 1984, hạ sĩ.
6. Mitroshenkov Anatoly Vladimirovich, sinh 1985, hạ sĩ.
7. Ponedelchenko Vladimir Andreyevich, sinh 1980, binh nhì.
8. Serbach Grigori Ivanovich, sinh 1985, binh nhì.
9. Skazkopodatalev Dmitri Anatolievich, sinh 1980, thượng sĩ.
10. Stepnov Georgy Ivanovich, sinh 1983, binh nhì.
11. Filatov Vladimir Mikhailovich, sinh 1986, binh nhì.
Gần trưa, quân đội Gruzia đã đánh chiếm được trung tâm của Tskhinvali. Đến trước 14 giờ 00, tại thủ phủ Nam Ossetia chỉ còn lại 1 vị trí tiếp tục kháng cự. Quân đội Gruzia đã chuẩn bị hành lang nhân đạo để sơ tán người chạy nạn hướng về phía Nam sang Gruzia). Nhưng tình hình đã lập tức thay đổi hẳn.
Sự can thiệp của Nga
Khi quân Gruzia chuyển sang công kích Tskhinvali, Nga đã yêu cầu triệu tập phiên họp khẩn cấp của Hội đồng Bảo an LHQ, phiên họp kéo dài đến sáng nhưng không thể đưa ra một tuyên bố về sự kiện đang diễn ra. Đồng thời, lính biên phòng trên biên giới Nga-Gruzia được chuyển sang trạng thái hoạt động tăng cường. Theo tin của tờ Russky Newsweek, Thư ký Hội đồng An ninh Nga Nikolai Patrushev triệu tập các thành viên Hội đồng tại Điện Kremlin lúc 7 giờ 30 sáng. Lúc 9 giờ 30, Tổng thống Nga Dmitri Medvedev tới sau khi bỏ dở kỳ nghỉ vì cuộc khủng hoảng vừa nổ ra. Theo Newsweek dẫn lời một nguồn không được tiết lộ, Hội đồng An ninh ngay từ đầu đã chỉ bàn một phương án hành động của Nga là can thiệp quân sự. Medvedev đã yêu cầu quân đội hành động không muộn hơn 11 giờ 30. Quân đội Nga hành động lúc 11 giờ 00.
Trong khi Medvedev đang họp với Hội đồng An ninh, Thủ tướng Vladimir Putin đang ở Bắc Kinh dự lễ khai mạc Olympics đã công khai lập trường của Nga. Khi gặp Tổng thống Kazakhstan Nursultan Nazarbayev, ông Putin tuyên bố những gì đang diễn ra tại Nam Ossetia “là rất đáng buồn” và lưu ý các hành động Gruzia “sẽ dẫn đến những hành động đáp trả”.
 |
|
Khu vực xung đột Nam Ossetia
|
Cũng theo tờ Newsweek, trong cuộc điện đàm với Medvedev, Putin đã hứa “nói chuyện cứng rắn” với Tổng thống Mỹ George Bush. Bush sau này thừa nhận rằng, quả thực họ đã nói chuyện rất cứng rắn. Thủ tướng Australia Kevin Rudd đã nói với tờ báo Anh The Daily Mail rằng, ông đã thấy Putin đến gần Bush ngay tại sân vận động Olympics. Rudd mô tả cuộc nói chuyện của họ là “sôi nổi” và thậm chí là “nóng bỏng”. Sau này, Putin tuyên bố rằng, Saakashvili đã dính vào một “cuộc phiêu lưu đẫm máu”, còn Bush thì cam đoan “không ai muốn có chiến tranh cả”.
Nga bắt đầu các hành động quân sự của mình lúc gần 10 giờ sáng, ngày thứ sáu. Các máy bay Nga không kích Kareli và Gori là các thành phố ở ngay sát khu vực xung đột của Gruzia.
Tập đoàn quân 58
Được thành lập năm 1995 tại quân khu Bắc Kavkaz. Đã tham gia cuộc chiến tranh Chechnya lần thứ hai năm 1999-2000. Hồi đó, chỉ huy Tập đoàn quân là viên tướng nổi tiếng Vladimir Shamanov. Ngày 8/8/2008, 2 tiểu đoàn tăng cường của sư bộ binh cơ giới cận vệ số 19 đóng ở Bắc Ossetia và Kabardino-Balkaria đã tiến vào Nam Ossetia. Tướng Anatoly Khrulev, Tư lệnh Tập đoàn quân 58 đích thân chỉ huy một đoàn xe. Ngày 9/8, đoàn xe này bị pháo kích, Tướng Khrulev bị thương bởi mảnh đạn pháo được đưa vào viện phẫu thuật ở Vladikavkaz.Điền nội dung bảng vào đây
Gần 13 giờ 30, Bộ Quốc phòng Nga ra tuyên bố: “Chúng tôi sẽ không để các binh sĩ gìn giữ hòa bình của mình và các công dân Liên bang Nga bị xúc phạm”. Lúc 15 giờ 00, cuối cùng Medvedev đã lên tiếng. Ông nói một đoạn khá mơ hồ rằng, “những kẻ có lỗi trong cái chết của các công dân Nga sẽ bị trừng phạt đích đáng”. Tuyên bố này lập tức được cụ thể hóa bằng đoạn video chiếu trên Kênh truyền hình 1 (Pervy kanal) quay cảnh đoàn xe tăng của sư bộ binh cơ giớ cận vệ số 19 đã vượt qua đường hầm Roksky và đang tiến theo đường Zarskaya về phía Tskhinvali.
Nga đã nêu ra 2 căn cứ để đưa quân vào Nam Ossetia: thẩm quyền gìn giữ hòa bình đòi hỏi Nga tham gia cuộc xung đột ở bên phía bị tấn công và cái chết của các binh sĩ gìn giữ hòa bình Nga. Có tin đã có 12 binh sĩ gìn giữ hòa bình Nga hy sinh và 150 người khác bị thương do pháo kích, các xe tăng Gruzia đã ngắm bắn thẳng vào căn cứ của lực lượng gìn giữ hòa bình Nga, đánh đập những người bị thương. Nga đã chính thức (qua lời của Tổng thống Dmitri Medvedev, người nhận quyền chỉ đạo chiến dịch quân sự, còn Thủ tướng Vladimir Putin được giao công tác nhân đạo) tuyên bố tiến hành “chiến dịch cưỡng chế hòa bình”. Tình hình đã thay đổi hẳn trong vòng nửa giờ.
Không rõ chính người Gruzia đã giải tỏa con đường Zarskaya hay đó là kết quả của cuộc phản công của quân Ossetia. Giao tranh ở Tskhinvali lắng xuống, các đơn vị Gruzia rút khỏi thành phố. Chiều tối, các xe tăng Nga đã triển khai ở các hướng tiếp cận Tskhinvali và giao chiến với các đơn vị Gruzia. Đêm mồng 8, rạng sáng mồng 9/8, Tskhinvali lại bị pháo kích ồ ạt.
Sáng 9/8, các đơn vị của Tập đoàn quân 58 đột phá tới căn cứ của lực lượng gìn giữ hòa bình Nga. Trước buổi trưa, đã tuyên bố thủ phủ Nam Ossetia được giải phóng hoàn toàn khỏi quân Gruzia.
Trong các ngày nghỉ cuối tuần, các đơn vị Nga đã giành quyền kiểm soát toàn bộ lãnh thổ Nam Ossetia. Ban ngày mồng 10/8, Bộ Tổng tham mưu Quân đội Nga xác nhận, quân Gruzia đã rút khỏi Tskhinvali. Quân Nga chuyển sang càn quét các lực lượng Gruzia khỏi Nam Ossetia.
Các đơn vị đặc nhiệm của GRU (Tổng cục Tình báo/Bộ Tổng tham mưu Quân đội Nga), của sư đổ bộ đường không số 76 (Lực lượng lính dù ở Pskov nổi tiếng từ thời chiến tranh Chechnya), 2 đại đội của các tiểu đoàn người Chechenya là Zapad và Vostok được tung đến Nam Ossetia. Dòng người chạy nạn di chuyển không dứt về hướng ngược lại. Theo số liệu của phía Nga, số người chạy nạn là hơn 30.000 người, tức là gần một nửa dân số Nam Ossetia.
Gruzia trước thời điểm này đã chuyển sang tình trạng chiến tranh, đã bắt đầu 100.000 lính dự bị, thành lập được 2 tiểu đoàn quân dự bị và phái tới Nam Ossetia. Một bộ phận của đội quân Gruzia tại Iraq (đông thứ ba sau các đội quân của Mỹ và Anh) gồm 800 quân và 11 tấn hàng đã được máy bay vận tải quân sự Mỹ đưa về nước. Saakashvili ngày thứ bảy đã đề xuất ngừng bắn hoàn toàn tại khu vực xung đột. Tối chủ nhật, tổng lãnh sự Nga nhận được công hàm thông báo ngừng bắn. Trong khi đó, theo tin tức từ Tskhinvali, đấu súng vẫn tiếp diễn.
Các đòn không kích
Gruzia không có không quân tiêm kích và chỉ có máy bay cường kích nên không có gì đáng ngạc nhiên khi Không quân Nga lập tức giành được quyền khống chế trên không và đánh bom một cách có hệ thống các mục tiêu quân sự trên toàn lãnh thổ Gruzia: các căn cứ ở Gori (ngay sát biên giới với Nam Ossetia), Vaziani (cách Tbilisi 25 km) và Senaki (miền Tây Gruzia), cảng Poti, các căn cứ không quân Marneuli và Bolnisi (phía Nam Tbilisi). Các máy bay cường kích Nga bắt đầu tấn công các vị trí của quân Gruzia tại Nam Ossetia.
Phía Gruzia cáo buộc Nga về việc Không quân Nga đánh bom các mục tiêu dân sự, trong đó có một cái chợ và một nhà ở tại Gori. Họ cũng khẳng định Không quân Nga đã mưu toan chặt đứt tuyến đường ống dẫn dầu Baku-Tbilisi-Ceyhan, tuyến đường ốn duy nhất cung cấp dầu từ Trung Á sang châu Âu mà không phải đi qua đất Nga. Phía Nga khẳng định họ chỉ thực hiện các cuộc tấn công điểm vào các mục tiêu quân sự. Tuyến đường ống vẫn nguyên vẹn nưng việc cung cấp dầu tới các cảng rót dầu Batumi và Kulevi đã tạm dừng.
Phía Gruzia tuyên bố đã bắn rơi hơn 10 máy bay Nga, nhưng Nga chỉ thừa nhận mất 4 chiếc: 2 chiếc ngày 9/8 và 2 chiếc nữa ngày 10/8. Theo báo chí Gruzia, 1 phi công là Igor Rzhavitin đã thiệt mạng, 1 phi công khác là Igor Zinov bị bắt làm tù binh.
Hướng Abkhazia
Nắm được tin quân Gruzia tấn công tại Nam Ossetia, Abkhazia đã đưa quân tới biên giới với Gruzia. Ban ngày ngày 9/8, chính quyền Abkhazia tuyên bố dự định đánh đuổi các lực lượng Gruzia khỏi hẻm Kodori, nơi quân Gruzia trú đóng từ tháng 7/2006 để yểm trợ cho “chính phủ Abkhazia lưu vong” thân Gruzia. Họ đã tuyên bố việc không kích các vị trí của Gruzia trong khu vực mà trước đó Gruzia đổ trách nhiệm cho Nga là do không quân Abkhazia tiến hành.
Ngoài ra, quân Abkhazia còn tiến vào khu vực an ninh ở huyện Gali ở phía Nam Abkhazia và chiếm giữ các vị trí trên bờ sông Inguri. Theo thỏa thuận với phía Gruzia, lực lượng tăng cường cho các binh sĩ gìn giữ hòa bình Nga đã được Nga đưa vào huyện Zugdidi của Gruzia để ngăn chặn xung đột trên mặt trận thứ hai.
Chiều tối ngày 9/8, Hạm đội Biển Đen của Nga bắt đầu tập trung lực lượng ở hải phận giáp với khu vực xung đột Gruzia-Abkhazia. Sáng ngày 10/8, kỳ hạm của Hạm đội Biển Đen là tuần dương hạm tên lửa Moskva và tàu hộ tống Smetlivy tiến gần biên giới Gruzia.
Buổi tối cùng ngày, các chiến hạm Nga đã đánh đắm 1 trong 4 tàu tên lửa Gruzia ở gần bờ biển Abkhazia vì theo Hải quân Nga, tàu này đã đi vào khu vực an ninh và tiếp cận các tàu Nga mà không phản ứng với các yêu cầu quay lại và những loạt đạn cảnh cáo. Sau khi thể hiện sự có mặt trong khu vực, tuần dương hạm Moskva chạy về thả neo ở Novorossyisk.
Các tàu Nga đang tuần tra khu vực an ninh. Ucraina đã tuyên bố có thể từ chối không cho các tàu Nga trở về cảng Sevastopol. Sáng 11/8, Abkhazia đã tuyên bố rằng, quân Gruzia tại hẻm Kodori đã bị phong tỏa hoàn toàn và đề nghị số quân này rút lui theo hành lang nhân đạo nếu không Abkhazia sẽ mở chiến dịch tiêu diệt. Tư lệnh lực lượng gìn giữ hòa bình Nga ở Abkhazia Sergei Chaban cũng đã yêu cầu quân lính Gruzia trước tối 11/8 phải giao nộp vũ khí và chỉ đồng ý cho cảnh sát được giữ lại vũ khí cá nhân.
Lenta.ru, 12/8/2008