Mùa xuân năm 1771, cơn bão táp cách mạng của nông dân và các tầng lớp nhân dân dưới sự tổ chức, lãnh đạo của ba anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ nổ ra ở ấp Tây Sơn, phủ Quy Nhơn (Bình Định).

“Báo quốc nhất thân đô thị đảm / Giao tình thiên tải chỉ luận tâm” (Báo đáp Tổ quốc, một tấm thân luôn dũng cảm, / Giao tình với ngàn năm, chỉ luận về chữ tâm mà thôi) - Nguyễn Bá Huân (Lời đề tựa cho Tây Sơn lương tướng ngoại truyện của Nguyễn Trọng Trì)

Thời bắt đầu dựng nước, thời Hùng Vương, nước ta đã bị các thế lực ngoại bang xâm lấn.

“Ông là cháu của vua Lê Thái Tổ. Lúc nhỏ có sức khỏe lạ thường, tính ưa đọc sách. Lớn lên, ông theo vua Lê Thái Tổ đi đánh dẹp (giặc Minh), đến đâu cũng khó có ai địch nổi, công lao to lớn nhất ba quân” - Đại Nam Nhất thống chí (Tỉnh Thanh Hóa - Tập hạ - mục Nhân vật).

"Ông là đấng thân vương quý hiển, làm quan trải thờ bốn đời vua, ba lần lãnh chức đứng đầu các trấn lớn. Nhà ông không ngày nào mà lại không có cuộc hát xướng. Người ta ví ông với Quách Tử Nghi đời nhà Đường (của Trung Quốc) vậy” - Phan Huy Chú (Lịch triều hiến chương loại chí)

Chiến dịch tiến công Pháp trên tuyến Cao Bằng-Lạng Sơn do Bộ Tổng tư lệnh tổ chức, chỉ huy (Chủ tịch Hồ Chí Minh ra mặt trận để trực tiếp chỉ đạo chiến dịch), nhằm diệt một bộ phận quan trọng sinh lực địch, giải phóng một phần biên giới Việt-Trung, mở đường giao lưu quốc tế, mở rộng và củng cố căn cứ địa Việt Bắc. 

“Vua đánh đâu được đấy: Chém vua Chiêm Thành để rửa mối nhục bị bọn phiên di bắt giữ sứ giả của mình; đánh tan quân của vua nước Tống là người vốn dòng họ Triệu, mau chóng đập tan mưu đồ của họ. Có thể coi vua là đấng anh hùng nhất đời vậy” - Ngô Sĩ Liên (Đại Việt sử ký toàn thư, bản kỷ, quyển l)

“Trưng Trắc, Trưng Nhị là đàn bà, hô một tiếng mà các quận Cửu Chân, Nhật Nam và Hợp Phố cùng 65 thành ở Lĩnh Ngoại đều nhất tề hưởng ứng, việc dựng nước xưng vương dễ như trở bàn tay. Xem thế cũng đủ biết hình thế đất Việt ta đủ để có thể dựng được nghiệp bá vương..." - Lời bàn của Bảng nhãn Lê Văn Hưu. (Đại Việt sử ký toàn thư; Ngoại kỷ, quyển 3, tờ 3-a).

Đã 40 năm trôi qua, trận chiến đã để lại những bài học cho việc hiện đại hóa hải quân Việt Nam.

Lần đầu tiên trong lịch sử, dân tộc ta đã dùng hành động tiến công táo bạo vượt ra ngoài biên giới quốc gia để tự vệ một cách tích cực, chủ động, sau đó lại lập chiến tuyến và dùng lối đánh chính quy phối hợp chặt chẽ với lối đánh du kích ở vùng sau lưng địch để chống lại một cách thắng lợi cuộc vũ trang xâm lược của một nước lớn.