Năm 1416, tại vùng rừng núi Lam Sơn (Thọ Xuân, Thanh Hoá), Lê Lợi cùng 18 người thân tính nhất làm lễ tuyên thệ một lòng sống chết đứng lên khởi nghĩa đánh giặc cứu nước. Đó là Hội thề Lũng Nhai, đặt cơ sở đầu tiên cho cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

Phong trào đấu tranh vũ trang chống Pháp từ khi Pháp bắt đầu xâm lược đến cuối thế kỷ XIX trước sau đều bị quân Pháp đánh bại, song đã vun đắp cho truyền thống đấu tranh bất khuất chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta.

Vào đầu thế kỷ XVI, triều Lê suy sụp, các phe phái phong kiến tranh giành quyền lực, thoán đoạt và xung đột gay gắt.

Cuộc Cách mạng tháng Tám, nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản đã giành chính quyền từ tay phát xít Nhật. Chủ tịch Hồ Chí Minh công bố Tuyên ngôn Độc lập, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra đời. Nhưng thực dân Pháp từ lâu đã có ý đồ xâm lược trở lại Đông Dương.

Mùa xuân năm 1771, cơn bão táp cách mạng của nông dân và các tầng lớp nhân dân dưới sự tổ chức, lãnh đạo của ba anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ nổ ra ở ấp Tây Sơn, phủ Quy Nhơn (Bình Định).

Cuộc kháng chiến của nhân dân VN chống đế quốc Mỹ xâm lược tiếp sau thắng lợi của Kháng chiến chống Pháp (1945-54) để giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc, thống nhất đất nước, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trên cả nước.

Bị quân Tây Sơn đánh cho tan tác, trong bước đường cùng, bọn phong kiến Đàng Trong đứng đầu là Nguyễn Ánh đi vào con đường phản bội Tổ quốc mưu giữ được địa vị thống trị của mình. Năm 1783, Nguyễn Ánh chạy ra đảo Phú Quốc rồi trốn sang sống lưu vong bên đất Xiêm và cầu cứu vua Xiêm.

Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc của nhân dân VN ở biên giới Tây Nam chống Khmer Đỏ xâm lược.

Bằng một chiến dịch tấn công chớp nhoáng, đặc biệt cuộc tổng công kích vào Ngọc Hồi, Đống Đa, quân Tây Sơn với thiên tài quân sự của vị thống lĩnh Nguyễn Huệ, lại được nhân dân ủng hộ, phối hợp đã tiêu diệt đạo quân xâm lược gần 30 vạn tên cùng đám nguỵ quân. Đây là một chiến công hiển hách vào bậc nhất trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc ta.

Chiến tranh biên giới Việt - Trung (17/2-16/3/1979), chiến tranh bảo vệ tổ quốc của nhân dân VN ở biên giới phía Bắc chống cuộc tiến công của 60 vạn quân Trung Quốc (TQ).