Vietnamdefence.com

Sau khi Nam Rhodesia tuyên bố độc lập năm 1980 với tên chính thức là Cộng hoà Zimbabwe, Nam Phi đã mất đi đồng minh duy nhất trong khu vực. Đồng thời, Đại hội Dân tộc Phi của Nam Phi (ANC), tổ chức đang đấu tranh chống chế độ Apartheid ở Nam Phi, thì lại có được một đối tác tin cậy là Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe.

Mugabe có quan hệ từ lâu với du kích ANC và cho phép các cơ quan quân sự và chính trị của phong trào này quyền tự do hành động ở Zimbabwe. Bộ Chỉ huy Lực lượng đặc nhiệm Nam Phi Recces đã buộc phải khẩn cấp “định hướng lại nhiệm vụ cho một bộ phận lực lượng để đối phó với kẻ địch mới xuất hiện”.

“Chúng ta không sợ ai ngoài Chúa trời”

Vụ nổ trụ sở đảng cầm quyền ZANU-PF (Zimbabwe African National Union – Patriotic Front) vào cuối năm 1981 ở Harare (Salisbury trước đây) và cuộc tập kích căn cứ không quân Thornhill tháng 7/1982 tiêu diệt khoảng ¼ lực lượng máy bay chiến đấu của Không quân Zimbabwe được coi là những vụ phá hoại lớn nhất được tiến hành có sự tham gia của đặc nhiệm Nam Phi tại Zimbabwe.

Nhưng hành động táo bạo và vang dội nhất của Recces ở Zimbabwe là chiến dịch Kodak được tiến hành tháng 5/1986 ở Harare chống các trụ sở của ANC trên phố Angwa và ở khu công viên Ashdown tại thủ đô Harare. Chiến dịch phức tạp và quan trọng này được giao cho Trung đoàn Trinh sát số 5 (Reconnaissance regiment - RR) tổ chức thực hiện.

Trung đoàn Trinh sát số 5 có nguồn gốc từ Đội trinh sát commandos số 5 lừng danh. Đặc điểm nổi bật của đơn vị này là quân nhân trong đơn vị là người da đen.

Việc thành lập đơn vị này là một hiện tượng hiếm có trong lịch sử đặc nhiệm Nam Phi bởi lẽ ban đầu người da đen chưa từng phục vụ trong quân đội thường trực của Cộng hoà Nam Phi. Hơn nữa, từ thời chiến tranh Anh-Boer năm 1899-1902, người da đen bị cấm sở hữu và sử dụng vũ khí. Ban đầu, binh sĩ của đội chỉ tuyển từ người da đen thuộc các bộ lạc cư ngụ ở Angola, Mozambique, Zambia (Bắc Rhodesia trước đây).

 Bộ Chỉ huy đặc nhiệm Nam Phi lo ngại và không cho những người sống ở Cộng hoà Nam Phi và Namibia gia nhập Recces. Những thổ dân Nam Phi đầu tiên chỉ xuất hiện trong lực lượng đặc nhiệm vào giữa thập kỷ 1980, khi họ nhận thấy “những thổ dân được huấn luyện tốt không hề thua kém gì các binh sĩ commandos da trắng”. Khẩu hiệu của Đội trinh sát commandos số 5 là “We Fear Naught But God” (“Chúng ta không sợ ai ngoài Chúa trời”). 

Đội trinh sát số 5 được dùng để tiến hành các chiến dịch đặc biệt xâm nhập vào các đội hình chiến đấu, sở chỉ huy và các cơ quan khác, nơi mà sự xuất hiện của một người có màu da khác sẽ gây nghi ngờ. Trong các nhiệm vụ của Đội có nhiệm vụ tiến hành “các chiến dịch giả”.

Các lính đặc nhiệm da đen cải trang thành lính chính phủ của Angola, Mozambique, Zambia, Lesotho, du kích SWAPO, ANC tham gia vào các cuộc tập kích phá hoại trên lãnh thổ các nước này, thực hiện các nhiệm vụ cụ thể trong những trường hợp cần đổ lỗi về vụ phá hoại cho lính chính phủ hay quân nổi dậy da đen. Đội thành lập các toán giả khủng bố. Các thành viên các toán này được huấn luyện để “biết suy nghĩ và hành động như quân phiến loạn”.

Các phần tử giả khủng bố này được huấn luyện để có thể có những thói quen và đặc điểm hành động như quân nổi dậy, kể cả đặc điểm phong tục, tập quán dân tộc, chẳng hạn như các vụ giết nghi lễ động vật, thậm chí cả người. Người ta cho rằng, nếu các binh sĩ đặc nhiệm phải đóng giả khủng bố thì họ cần phải biết làm và hiểu biết tất cả những gì những phần tử khủng bố thật sự đang làm. Bởi lẽ, các binh sĩ của các toán khủng bố giả có thể thực sự gặp (và đã gặp nhiều!) những du kích thật. Trong tình huống đó, họ phải cư xử để không để lộ mình thuộc về phe bên kia. Bởi vậy, điều hoàn toàn dễ hiểu là tất cả các binh sĩ của các toán khủng bố giả đều là người da đen.

Việc sử dụng các toán này đã tỏ ra có hiệu quả cao trong cuộc chiến tranh Rhodesia. Các trinh sát đặc nhiệm giả khủng bố này (còn gọi là Selous Scouts) đã nhiều lần giả dạng làm du kích ZANLA (Zimbabwe African National Liberation Army - Quân đội Giải phóng Dân tộc Zimbabwe, nhánh quân sự của Liên minh Dân tộc Phi Zimbabwe ZANU  - Zimbabwe African National Union do Ndabaningi Sithole và Robert Mugabe lãnh đạo) hoạt động một thời gian dài trong hậu phương địch mà không gây nghi ngờ. Họ thường xâm nhập vào hàng ngũ quân nổi dậy và báo cho bộ chỉ huy về quân số, vũ khí trang bị và vị trí chính xác của các đơn vị của họ. Trong các hoạt động chiến sự ở Angola và Namibia, các toán đặc nhiệm da đen của Đội trinh sát số 5 đã cải trang thành lính chính phủ (FAPLA) và xâm nhập vào các làng có căn cứ của du kích SWAPO để tiêu diệt các căn cứ này.

Đặc nhiệm cải trang thành người đánh golf đến từ Nam Phi

Chỉ huy nhóm đột kích của Trung đoàn trinh sát số 5 được phân công tiến hành chiến dịch Kodak là Thiếu tá đặc nhiệm Nam Phi Andrew. Mục tiêu của chiến dịch là bí mật xâm nhập vào 2 mục tiêu của ANC ở Harare, lục soát các căn phòng và thu thập những chứng cứ phù hợp (theo khả năng), sau đó là phá nổ khu nhà. 3 chiếc trực thăng vận tải đổ bộ Puma và 1 máy bay tiếp phát C-130 được điều động làm nhiệm vụ bảo đảm cho chiến dịch.

Đêm 17, rạng sáng 18/5/1986, các trực thăng Puma chở lính đặc nhiệm đã vượt biên giới Nam Phi với Zimbabwe, giữ chế độ im lặng vô tuyến và bay ở độ cao cách mặt đất 30-40 m để các radar ở sân bay Bulawayo không thể phát hiện, lao đến điểm đổ bộ.

Địa điểm này nằm trong khu rừng rậm cách không xa tuyến đường nhựa Bulawayo-Harare, cách thủ đô Zimbabwe vài trăm kilômét. Theo ý đồ của những người vạch kế hoạch chiến dịch, sau khi đổ quân xuống, lính đặc nhiệm sẽ dùng ô tô đi tới thủ đô Harara. Bãi đổ bộ đã được các điệp viên Nam Phi ở Zimbabwe đánh dấu đúng lúc bằng các cọc tiêu hồng ngoại. Các toán đặc nhiệm được các điệp viên bất hợp pháp chờ sẵn dưới mặt đất. Mấy chiếc ô tô mang biển số Harare do điệp viên Nam Phi chuẩn bị cho chiến dịch được nguỵ trang, giấu kín trong rừng rậm cách không xa điểm đổ bộ.