In bài này
Mỹ thử nghiệm UAV hai chế độ điều khiển Firebird
Thứ Tư, 19/12/2018 - 8:29 PM
Công ty Mỹ Northrop Grumman đang hoàn tất thử nghiệm “máy bay có chế độ điều khiển tùy chọn (Optionally Piloted Vehicle - OPV), có khả năng bay cả ở chế độ không người lái lẫn có người lái.
Northrop Grumman đã gần hoàn tất dự án máy bay trinh sát tiên tiến, hai chế độ tùy chọn Firebird và thông báo ý định bắt đầu bán máy bay này từ nửa cuối năm 2019. Công ty đã định hình diện mạo cuối cùng sản xuất loạt của máy bay với năng lực trinh sát có thể vượt trội các UAV MQ-1C Grey Eagle và MQ-9 Reaper của Mỹ.

Một trong những yếu tố của trinh sát đường không hiện đại là các UAV trang bị tổ hợp thiết bị vạn năng hoặc chuyên dụng. Tổ hợp thiết bị này thường gồm các khí tài ảnh nhiệt và camera quang-điện tử, cũng như radar. Do công suất hạn chế của máy phát điện trên UAV và tải trọng hữu ích tương đổi nhỏ, UAV không thể mang đồng thời các tổ hợp thiết bị trinh sát và hệ thống liên lạc khác nhau.

Ngoài ra, ngày nay, UAV không thể bay trong cùng một không phận ngang bằng như máy bay có người lái nếu không có giấy phép đặc biệt. Điều đó hạn chế đáng kể các khu vực sử dụng chúng chỉ còn là các vùng lãnh thổ có chiến sự hay không phận đóng đối với hàng không dân dụng, hoặc các vùng đặc biệt dành riêng cho máy bay quân sự.

Biến thể Firebird có người lái (northropgrumman.com)

Việc hợp nhất khả năng điều khiển có người lái và không người lái là nhằm tiết kiệm chi phí khai thác vì trong một nhiệm vụ, Firebird có thể làm các nhiệm vụ dành cho UAV, còn nơi cấm bay UAV thì chuyển sang chế độ có người lái.
Biến thể Firebird không người lái (northropgrumman.com)
 
Máy bay được phát triển từ năm 2010 và bay thử từ năm 2011. Hiện có 2 máy bay tham gia thử nghiệm. Chuyến bay đầu tiên của máy bay hai chế độ điều khiển Firebird của Northrop Grumman đã diễn ra vào tháng 2/2010, sau đó đã tiến hành trình diễn kín dành cho các quan chức Lầu Năm góc. Theo các nhà thiết kế, nếu hoàn tất tốt đẹp chu trình thử nghiệm vốn đang diễn ra, có thể chuyển sang sản xuất loạt máy bay này ngay vào năm 2019. Chức năng chính của Firebird là trinh sát.

Firebird sản xuất loạt có thể chuyển đổi từ có người lái sang không người lái hoặc ngược lại chỉ trong 4 giờ. Theo thông tin của Northrop Grumman, để chuyển đổi máy bay sang UAV chỉ cần tháo gỡ vòm kính buồng lái của các phi công, các ghế lái và bảng thiết bị, lắp thay vào đó đĩa liên lạc vệ tinh có ổn định và chụp rẽ dòng trong suốt vô tuyến. Ở cấu hình không người lái, Firebird có thể bay liên tục 24-40 giờ tùy thuộc vào tải trọng hữu ích được lắp trên máy bay. Northrop Grumman cho biết, nhờ có cấu tạo đơn giản và vững chắc, Firebird có thể sử dụng trên các sân bay bề mặt xấu. 

Việc tháo gỡ các hệ thống của cấu hình có người lái và lắp thiết bị của cấu hình không người lái rất đơn giản. Trạm điều khiển mặt đất của Firebird có dạng một cabin giống hệt buồng lái phi công. Như vậy, khi chuyển đổi máy bay sang UAV, phi công và nhân viên vận hành thiết bị đơn giản chỉ chuyển sang ngồi ở trạm điều khiển mặt đất. Biến thể Firebird có người lái có thể bay trong vùng một không gian chung với máy bay có người lái.

Máy bay được trang bị một khoang chứa tải trọng hữu ích dạng module có thể tích 1,3 m3. Khoang này có thể lắp 2 thùng thiết bị trinh sát: các camera quang-điện tử, khí tài ảnh nhiệt, các hệ thống liên lạc và tiếp phát tín hiệu và 1 trạm radar. Trong một chuyến bay thử, Firebird đã được lắp cùng lúc 4 hệ thống trinh sát khác nhau.

Firebird (Northrop Grumman)

Nhờ tính module, việc thay thế hoàn toàn các thùng thiết bị được tiến hành chỉ trong 30 phút, còn lắp đặt một thùng thiết bị hoàn toàn mới sẽ mất không quá 24 giờ, kể cả điều chỉnh và đồng bộ các hệ thống trên khoang. Nhờ thiết bị trên khoang, Firebird có thể sử dụng bởi quân đổi để trinh sát, quan sát, lẫn bởi các công ty tư nhân như các công ty khai thác dầu/khí để kiểm tra các tuyến đường ống dẫn. Ngoài khoang chứa thiết bị bên trong, máy bay còn có 2 điểm treo ngoài dành cho các hệ thống khác nhau. 

Firebird có sải cánh 19,8 m, chiều dài thân 10,3 m, chiều cao 2,9 m, tốc độ đến 370 km/h,  độ cao bay tối đa 9.100 m, thời gian bay liên tục từ 24-40 giờ, tầm bay đến 2.500 km, trọng lượng cất cánh tối đa 23 tấn và có thể mang đến 562 kg tải trọng hữu ích. 

Cuối năm 2015, phân hãng các dự án nghiên cứu tiên tiến Skunk Works của hãng Lockheed Martin thông báo ý định phát triển máy bay trinh sát chiến thuật trong khuôn khổ dự án TR-X. Máy bay sẽ được chế tạo trên cơ sở các máy bay trinh sát chiến lược U-2 Dragon Lady hiện có. Dự án có thể hoàn thành trước năm 2025. Theo đánh giá của Lockheed Martin, Không quân Mỹ có thể cần 25-30 máy bay mới với khả năng trinh sát ở cự ly không quá sâu trong lãnh thổ đối phương. TR-X sẽ có thể bay trong một ngày đêm.

TR-X sẽ ứng dụng công nghệ tàng hình và dự đoán sẽ bay ở độ cao đến 21,3 km, thiết bị trên khoang sẽ đáp ứng tiêu chuẩn mới về khả năng thay thế lẫn nhau của các hệ thống trinh sát.
Nam Xương