Việc tham gia thực chiến đã cho phép không chỉ kiểm tra các tính năng của binh khí kỹ thuật, mà còn xác định những hướng mới hiện đại hóa các loại máy bay để nâng cao hiệu quả chiến đấu của chúng.
 |
| Máy bay chiến đấu Nga ở căn cứ không quân Hmeimim, Syria |
Trong bối cảnh các hoạt động tác chiến thành công ở Syria, uy tín của vũ khí trang bị không quân Nga lên cao trên thế giới. Nhiều nước đã bắt đầu xem xét vũ khí trang bị không quân Nga để tăng cường cho không quân của mình. “Chúng tôi ghi nhận sự gia tăng quan tâm từ phía các khách hàng tiềm năng. Đó là cả Su-34 vốn đã thể hiện xuất sắc trong tác chiến ở Syria. Cả Su-35, loại máy bay mới của chúng tôi, đây là kinh nghiệm thực chiến đầu tiên của máy bay này. Cả Su-30SM, loại máy bay siêu cơ động, hiện đang được cung cấp, nhưng còn có cả một đợt quan tâm mới mà chúng tôi nhận thấy sau các sự kiện ở Syria”, - Chủ tịch Tổng công ty Chế tạo máy bay thống nhất (OAK) của Nga, ông Yuri Slyusar phát biểu trong chương trình “V rabochyi polden” của kênh truyền hình Rossyia 24 vào tháng 4/2017.
“Chiến dịch Syria là sự quảng cáo tốt cho vũ khí Nga, trước hết là các loại máy bay chiến đấu mới Su-30SM, Su-35 và đặc biệt là Su-34 của Nga, cũng như các vũ khí chính xác cao - tên lửa hành trình và bom đạn không quân. Bởi vậy, có thể trông đợi sự gia tăng quan tâm của các khách hàng nước ngoài và sự gia tăng bán hàng ở các phân khúc này”, ông Ruslan Pukhov, thành viên Hội đồng Xã hội thuộc Bộ Quốc phòng Nga nói.
Việc trình diễn các loại máy bay đó của các đội bay biểu diễn Nga tại các triển lãm hàng không sẽ quảng bá hơn nữa cho chúng. Hai đội bay biểu diễn nổi tiếng nhất là Russkyie vityazi và Strizhi nay sẽ biểu diễn trên các biến thể tiêm kích thế hệ 4++ mới nhất.
Tiềm năng của Su-34
Ngày 23/3/2017. Bộ Quốc phòng Syria đã công bố các hình ảnh các trận đánh với phiến quân IS ở khu vực Deir ez-Zor. Trên đó thấy rõ không quân Nga yểm trợ lực lượng đổ bộ Syria tiến công như thế nào. Ví dụ, có cảnh một máy bay ném bom chiến thuật Su-34 của VKS ném bom vào các trận địa của khủng bố để yểm trợ cuộc tiến công của quân đội Syria.
 |
| Máy bay ném bom chiến thuật Su-34 |
Su-34 cũng đang được khai thác tích cực ở Nga. Cũng trong những ngày diễn ra các trận đánh ở khu vực Deir ez-Zor, cơ quan báo chí của Bộ Quốc phòng Nga đã thông báo, các tố lái máy bay ném bom chiến thuật của Quân khu miền Nam của Nga đã tiến hành bắn chiến đấu tầm xa tại các trường thử lạ.
Các đợt bắn này là giai đoạn tập trận chiến thuật tiếp theo của Tập đoàn phòng không-không quân số 4. Các phi công quân sự đã tiến hành bay thử nghiệm trong đội hình mấy đơn vị không quân. Trong đó, Su-34 với sự hộ tống của các tiêm kích Su-27SM3 và Su-30SM đã thực hiện các chuyến bay không hạ cánh đi xa hơn 6.000 km với các lần tiếp dầu trên không ban ngày và ban đêm.
Trước đó không lâu, Trưởng Phòng Báo chí Quân khu miền Tây của Nga, Đại tá Igor Muginov đã thông báo với phóng viên: “Các phi công của một trung đoàn không quân thuộc Quân khu miền Tây đã hoàn thành việc đào tạo chuyển loại lái máy bay ném bom Su-34, một biên đội máy bay này sẽ được bổ sung cho trung đoàn này trước cuối năm 2017. Việc đào tạo chuyển loại diễn ra ở Trung tâm huấn luyện tác chiến và đào tạo lại phi công Lipetsk”. Ông Muginov nói rằng, trong quá trình đào tạo, các phi công dã nghiên cứu các tính năng kỹ-chiến thuật của máy bay, nền tảng công nghệ và các đặc điểm lái máy bay này. Sau các bài học lý thuyết, các tổ lái đã học khóa đặc biệt trên các thiết bị tập lái mặt đất, sau đó thực hiện các chuyến bay trên Su-34 kiểu vòng tròn, bay theo đường bay và bay thực hiện các thuật bay cơ bản.
 |
| Máy bay ném bom chiến thuật Su-34 |
“VKS của Nga trong năm 2016 đã tiếp nhận 16 máy bay ném bom chiến thuật Su-34. Tất cả các máy bay được bàn giao cho đơn vị đang thực hành bay theo kế hoạch huấn luyện chiến đấu. Ngoài ra, 6 máy bay đang thực hiện nhiệm vụ ở Cộng hòa Arab Syria từ tháng 2/2017. Không có ý kiến kêu ca về chất lượng các máy bay đã tiếp nhận” - Trung đoàn trưởng Trung đoàn không quân ném bom 277, Đại tá Aleksandr Gorin báo cáo Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu trong ngày thống nhất tiếp nhận vũ khí trang bị. Ông Gorin nói rằng, “Su-34 so với loại máy bay tiền nhiệm Su-24 mà Trung đoàn khai thác trước đó, là máy bay siêu âm, dùng để tiêu diệt các mục tiêu mặt đất của đối phương trong chiều sâu chiến thuật và chiến dịch bằng cách tập trung các nỗ lực chính vào chiều sâu đến 600 km tính từ tuyến trực tiếp tiếp xúc”.
 |
| Máy bay ném bom chiến thuật Su-34 tác chiến ở Syria |
Nga dự định bàn giao cho VKS cũng số lượng đó Su-34 trong năm nay. “Nhà máy chế tạo máy bay Novosibirsk hiện có hợp đồng dài hạn với Bộ Quốc phòng Nga sản xuất 92 máy bay Su-34 và đang thực hiện vượt tiến độ gần một năm. Trong năm nay, chúng tôi trông đợi các việc bàn giao vượt kế hoạch 4 máy bay, còn tổng lượng dặt hàng năm nay là 16 Su-34. Tiến độ bàn giao máy bay của Nhà máy đã được thống nhất với Bộ Quốc phòng Nga, chúng tôi không trông đợi bất kỳ bất ngờ nào”, Thứ trưởng Quốc phòng Nga Yuri Borisov thông báo khi thăm Nhà máy chế tạo máy bay Novosibirsk mang tên V.P Chkalov (Chi nhánh Công ty Sukhoi). Ông Borisov ghi nhận các tính năng cao của máy bay ném bom: “Su-34 đã chứng tỏ được mặt mạnh của mình trong cuộc xung đột ở Syria, có tiềm năng hiện đại hóa lớn và gần như là máy bay thế hệ mới”.
Tiềm năng hiện đại hóa này sẽ bắt đầu thể hiện ngay từ năm tới. Ông Yuri Borisov cho biết, “Từ năm 2018, Nhà máy chế tạo máy bay Novosibirsk sẽ bắt đầu hiện đại hóa Su-34. Chúng tôi đã thảo luận với ban lãnh đạo Nhà máy và OAK các kế hoạch đối với Su-34 trong khuôn khổ chương trình vũ khí giai đoạn 2018-2025 tới đây. Tôi nghĩ rằng, tất cả những khả năng của máy bay này còn chưa được khám phá hết. Điều đó trước hết liên quan đến việc hiện nay chúng tôi đang hoàn tất hàng loạt nội dung nghiên cứu-thử nghiệm để tích hợp các loại vũ khí hàng không mới cho máy bay này.
Ông Borisov cũng đề cập đến tiềm năng xuất khẩu lớn của Su-34 và cho biết, nhiều nước đã “bắt đầu thể hiện sự quan tâm thật sự đến máy bay này”.
Su-35 siêu cơ động
Ngày 25/3/2017, trên mạng xuất hiện đoạn video do nhóm khủng bố Hay'et Tahrir al-Sham quay cảnh một tiêm kích đa năng Su-35 của Nga đang tấn công mục tiêu mặt đất là một đơn vị phiến quân ở tỉnh Idlib. Trên video thấy rõ máy bay hạ xuống độ cao nhất định, thả các mồi bẫy hồng ngoại để chống tên lửa phòng không. Bọn khủng bố không tiết lộ thông tin về thiệt hại, nhưng trên hình ảnh thấy rõ nhiều vết máu trên đá và một số lượng lớn vũ khí văng lung tung.
Điều quan trọng là việc sử dụng các máy bay Su-35 cho phép bảo vệ các máy bay của binh đoàn VKS tại Syria ở bất kỳ điểm nào trong toàn khu vực Cận Đông. Bộ Quốc phòng Nga khẳng định, các tiêm kích đa năng Su-35S ở Syria giúp tăng cường khả năng bảo vệ cho lực lượng tiến công khi che chở cho các máy bay cường kích của VKS. Và không chỉ các cường kích. Như cơ quan báo chí Bộ Quốc phòng Nga nhiều lần cho biết, các tiêm kích Su-30SM và Su-35S đóng ở sân bay Hmeimim, Syria còn tham gia bảo vệ các máy bay ném bom chiến lược Тu-95MS cất cánh từ lãnh thổ Nga và tấn công các mục tiêu phiến quân ở Syria.
 |
| Máy bay ném bom chiến thuật Su-34 |
Các phi công Nga kịp bay trên Su-35S hết lời khen ngợi tiêm kích mới. Ví dụ, một phi công giấu tên của Trung đoàn không quân tiêm kích 23 trú đóng thường xuyên ở sân bay Dzemgi, tỉnh Amur, trước đó bay tiêm kích cải tiến Su-27SM khẳng định Su-35S có ưu thế hơn hẳn. “Su-27SM cũng là máy bay rất tốt, nhưng Su-35S là máy bay hoàn toàn mới. Và nếu như bề ngoài nó giống với Su-27SM thì máy móc bên trong rất khác biệt. Có thể nói rằng, đây là một máy bay hoàn toàn khác: việc điều khiển hoàn toàn khác, trong buồng lái không có lấy một thiết bị hiển thị dùng kim nào. Tháng 12/2016, phi công Nga đã lái chuyển sân 4 Su-35S từ Dzemgi sang sân bay Besovets ở Karelia, Nga. Cự ly bay là 8.000 km với 3 lần tiếp dầu trên không. SU-35S đã hoàn thành nhiệm vụ xuất sắc. “Chuyến bay chuyển sân rất khó khăn. Thời tiết khắp nơi đều phức tạp, nhưng các máy bay trong quá trình bay chuyển sân đã thể hiện toàn những điểm mạnh giống như mọi khi. Các máy bay mà chúng tôi lái chuyển sân sang sân bay Besovets thậm chí cũng khác với những chiếc Su-35S đang có mặt ở sân bay Dzemgi. Trên các máy bay này có phần mềm firmware tiên tiến hơn. Trong buồng lái có 2 màn hình, trên đó hiển thị toàn bộ thông tin mà phi công cần để lái máy bay, dẫn đường và chiến đấu”, viên phi công chia xẻ.
Các phi công cũng đánh giá cao khả năng chiến đấu của Su-35S. “Đây là tiêm kích siêu cơ động. Nó được gọi là “máy bay thế hệ 4++”, nhưng thực tế, nó đã tiếp cận máy bay thế hệ 5. Trên máy bay là các động cơ tối tân có điều khiển vector lực đẩy, công suất mạnh. Khác biệt chính so với Su-27 là hệ thống điều khiển kết hợp điều khiển tất cả các tấm khí động của máy bay, kể cả cánh tà, các mép cánh trước, bánh lái - tất cả chúng được điều khiển bằng hệ thống điều khiển tổ hợp”, viên phi công cho biết.
Tháng 3/2017, các máy bay Su-35S bay chuyển sân đến Karelia đã tham gia cuộc tập trận của Quân khu miền Tây. Chúng đã tiến hành phóng tên lửa trên hồ Ladoga. Bộ chỉ huy đã giao cho các phi công Su-35S nhiệm vụ tìm ra ở khu vực đã định ở độ cao 8,5 km một bia bay và tiêu diệt nó. Nhờ trạm radar tối tân của Su-35S, mục tiêu đã bị phát hiện ở cự ly 400 km.
Mới đây, các phi công nước ngoài cũng đã có có thể đánh giá khả năng của Su-35. “Hợp tác kỹ thuật quân sự Nga-Trung đang phát triển tích cực. Đã ký kết các hợp đồng bán sang Trung Quốc các tiêm kích đa năng Su-35”, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu phát biểu trong bài thuyết trình “Hợp tác chính trị-quân sự và kinh tế-quân sự quốc tế: các xu hướng hiện nay” ở Đại học Quốc gia Quan hệ quốc tế Moskva (MGIMO). Ông Shoigu đã gọi Trung Quốc là đối tác chiến lược của Nga.
“Hợp đồng cung cấp Su-35 cho Trung Quốc đang được thực hiện”, Tổng giám đốc Tổng công ty Rostec Sergei Chemezov tuyên bố vào đầu năm 2017 tại cuộc họp của khối đảng “Nước Nga thống nhất” trong Duma Quốc gia. “Năm 2017, chúng tôi sẽ bàn giao thêm 10 máy bay Su-35 cho Bộ quốc phòng Trung Quốc”, Chủ tịch OAK Yuri Slyusar cho biết thêm.
Còn trong báo cáo của Ủy ban giám sát các vấn đề kinh tế và an ninh đối với Trung Quốc của Quốc hội Mỹ công bố cuối tháng 3/2017 viết rằng, việc Nga bán cho Trung Quốc các loại vũ khí như tiêm kích Su-35 “đe dọa” ưu thế trên không của Mỹ. Hơn nữa, các công nghệ của Nga sẽ cho phép Bác Kinh đẩy nhanh phát triển các tiêm kích hiện đại của mình.
Không loại trừ ký kết các hợp đồng mới xuất khẩu Su-35. Tháng 3/2017, Phó Giám đốc Cơ quan liên bang về hợp tác kỹ thuật quân sự (FS VTS) của Nga Mikhail Petukhov tại triển lãm LIMA-2017 ở Malaysia nói rằng, Nga và Indonesia đang thương thảo hợp đồng mua bán Su-35. “Chúng tôi hy vọng rằng, việc ký kết sẽ diễn ra trong thời gian sắp tới”, ông Mikhail Petukhov. Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia Ryamizard Ryacudu đã xác nhận thông tin này và thông báo dự định mua 10 chiếc Su-35.
“Ngoài Trung Quốc và Indonesia, máy bay này cũng được quan tâm ở Cận Đông, Bắc Phi, Mỹ Latinh, việc đàm phán đang được tiến hành với họ”, Giám đốc về hợp tác quốc tế của Rostec, ông Viktor Kladov cũng tiết lộ tại triển lãm này. Trước đó, ông Sergei Chemezov thông báo, “đã ký kết bản ghi nhớ về việc bán Su-35 cới Các tiểu vương quốc Arab thống nhất”.
Tiêm kích đa năng siêu cơ động Su-30SM
Tháng 3/2017, tại triển lãm LIMA-2017 ở malaysia, cũng đã diễn ra lần trình diễn đầu tiên của đội bay biểu diễn lừng danh Russkyie vityazi của Nga trên các tiêm kích mới Su-30SM. Trước đó, đội bay bay trên Su-27. “Trong phần bay tốp chúng tôi hiện chưa có những thay đổi đặc biệt. Nhưng ở phần bay đôi và bay đơn, nhờ đặc tính khí động của máy bay và động cơ điều khiển vector lực đẩy, chúng tôi có khả năng thực hiện đủ loại vòng ngoặt và nhiều động tác bay khó. Đội bay hiện cơ bản làm chủ kỹ thuật bay trên máy bay mới. Su-30SM là một máy bay tuyệt vời nên trong chương trình của chúng tôi sẽ có nhiều bài mới ở phần bay đơn có sử dụng tính năng siêu cơ động”, Đội trưởng đội bay Andrei Alekseyev ch biết…
Đội bay Russkyie vityazi đã nhận được 8 tiêm kích đa năng Su-30SM vào mùa thu năm 2016 từ nhà sản xuất là Tổng công ty Irkut. Trong một thời gian ngắn, các phi công đã hoàn thành làm chủ chương trình bay biểu diễn với những bài mới thực hiện được nhờ tính năng siêu cơ động của Su-30SM. “Các máy bay mới cực kỳ tiện lợi và dễ hiểu đối với các phi công. Trên Su-30SM tất cả các phi công đã được học chuyển loại, sắp tới, chúng tôi sẽ cho 6 tiêm kích bay trình diễn”.
 |
| Su-30SM cất cánh ở Hmeimim, Syria |
Bộ Quốc phòng Nga mua Su-30SM không chỉ cho các đội bay biểu diễn. Từ năm 2011, một lô lớn tiêm kích này (hơn 100 chiếc) đã được ký hợp đồng mua trong khuôn khổ đơn đặt hàng nhà nước để trang bị cho Không quân-vũ trụ và Không quân hải quân Nga. Hơn một nửa trong số này đã được đưa vào trang bị.
Theo các nhà phân tích Nga, Su-30SM là tiêm kích mới sản xuất số lượng lớn đầu tiên của Nga. Giới quân sự Nga dự tính thường xuyên mở rộng tính năng của máy bay bằng cách hoàn thiện thiết bị avionics và trang bị vũ khí mới.
Su-30SM cũng đã trải qua thử thách chiến đấu thực tế ở Syria. Giống như Su-35, Su-30SM đã được sử dụng để hộ tống các máy bay ném bom chiến lược của Nga. Ngoài ra, máy bay cũng đã thực sự thể hiện được tính đa năng của mình ở Cận Đông. Ngày 24/3/2017, kênh truyền hình Zvezda đã phát các hình ảnh sử dụng Su-30SM, trong đó máy bay sử dụng tên lửa bắn phá các trận địa phiến quân ở phía bắc Hama. Trong trường hợp này, Su-30SM làm nhiệm vụ của một cường kích tấn công lực lượng khủng bố.
 |
| Su-30SM bay biểu diễn |
Su-30SM là sự phát triển tiếp theo của dòng Su-30MKI của Không quân Ấn Độ và Su-30MKM của Không quân Hoàng gia Malaysia. Máy bay có triển vọng xuất khẩu tốt. Từ năm 2015, Su-30SM được cung cấp cho Kazakhstan. Tháng 3/2017, tại triển lãm LIMA-2017, Tổng công ty Irkut đã giới thiệu với khách hàng nước ngoài biến thể mới của Su-30SM dành cho xuất khẩu là Su-30SME. Nếu như ở biến thể SM do Bộ Quốc phòng Nga đặt hàng chỉ sử dụng hoàn toàn trang thiết bị của Nga thì trên biến thể SME dành cho nước ngoài có thể lắp các hệ thống của nước ngoài.