Tàu khu trục lớn nhất thế giới USS Zumwalt [DDG-1000] (AP Photo/TASS)

 
Trong tuần này, Hải quân Mỹ sẽ tiếp nhận tàu khu trục lớn nhất thế giới Zumwalt trị giá 4,4 tỷ USD (mang tên Đô đốc Elmo Zumwalt (1920-2000)). Báo chí Mỹ gọi nó là tàu chiến tiên tiến nhất trong lịch sử hải quân.

Chiến hạm đa nhiệm thế hệ mới nhất này được thiết kế có ứng dụng các công nghệ tàng hình và có thân tàu hình dáng góc cạnh đặc thù. Ngoài ra, khi đóng tàu, người ta đã sử dụng các vật liệu và lớp phủ hấp thụ radar đặc biệt. Các nhà thiết kế cho biết, nhờ vậy mà trên các màn hình radar, tàu khu trục này trông như một tàu cá nhỏ.

Trong khi đó, con tàu này thật khổng lồ: chiều dài 183 m, chiều rộng 24,6 m, lượng giãn nước gần 15.000 tấn. Động cơ turbine khí của hãng Rolls-Royce cung cấp công suất 58 MW và bảo đảm tốc độ hành trình của tàu là 20 hải lý/h. Nếu như tăng công suất lên tối đa là 78 MW thì tốc độ sẽ là 30 hải lý/h. Tàu được đóng tại xưởng đóng tàu Bath Iron Works (bang Maine) thuộc công ty General Dynamics.

Siêu khu trục tàng hình USS Zumwalt (navsource.org)

Mặc dù có kích thước khủng như vậy, nhưng nhờ có trình độ tự động hóa cực cao, điều khiển con tàu chỉ là thủy thủ đoàn gồm 158 người. Vũ khí của tàu cũng rất ấn tượng. USS Zumwalt được trang bị 20 module tên lửa tối tân Mk.57 phóng thẳng đứng của công ty Raytheon. Các tên lửa này cho phép tiêu diệt các mục tiêu trên không, mặt đất và mặt nước. So với vũ khí tên lửa thế hệ trước đó, Mk.57 có tính tự hoạt và khả năng bảo vệ cao hơn trong trường hợp bị địch tấn công hay các tình huống bất thường trên khoang.

Ngoài ra, hệ thống vũ khí của tàu còn bao gồm các tên lửa hành trình Tomahawk, 2 ụ pháo tầm xa 155 mm AGS, 1 hệ thống tên lửa phòng không RIM-162 ESSM, 1 hệ thống tên lửa chống ngầm ASROC và 2 ụ pháo cỡ nhỏ 30 mm.

Cuối cùng, siêu khu trục còn được thiết kế để sử dụng 1 trực thăng MH-60 Seahawk của Sikorsky  và 3 trực thăng trinh sát-chiến đấu không người lái MQ-8 Fire Scout của công ty Northrop Grumman với tầm hoạt động đến 280 km.

Để vận hành, điều khiển tất cả những trang thiết bị đó, thủy thủ đoàn của tàu đã phải huấn luyện, học tập căng thẳng trong hai năm.

Theo kênh truyền hình Mỹ ABC, việc bàn giao USS Zumwalt cho Hải quân Mỹ sẽ diễn ra vào ngày 20/5/2016 tại thành phố Bath, bang Maine. Còn buổi lễ chính thức để sau đó tàu khu trục này đi vào trực chiến sẽ diễn ra vào tháng 10/2016 ở Baltimore. Sau đó, tàu sẽ cơ động đến căn cứ trú đóng thường xuyên ở San Diego.
 

Siêu khu trục tàng hình USS Zumwalt (navsource.org)

Bình luận chuyên gia

Mỹ dự định sử dụng siêu khu trục tàng hình này chống lại ai và nước Nga có thể dùng những tàu chiến nào để đối địch với Zumwalt?

- Bản thân người Mỹ thực tế thừa nhận rằng, ý tưởng đóng loạt tàu tiên tiến lớp Zumwalt là không xác đáng, Chủ tịch Viện Hàn lâm các vấn đề địa-chính trị, Tiến sĩ Khoa học quân sự, Đại tá Hải quân Konstantin Sivkov nói.

- Đến nay, Hải quân Mỹ mới chỉ đặt hàng công ty Dynamics 3 thân tàu này mặc dù ban đầu dự định đóng mấy chục chiếc. Nguyên do phần nhiều là sự đắt đỏ của dự án. Xét về giá trị, một chiếc Zumwalt bằng với 2 tuần dương hạm tên lửa lớp Ticonderoga hay 3 tàu khu trục lớp Arleigh Burke. Và không thể nói rằng, khả năng chiến đấu của các tàu này cũng ở tỷ lệ như thế.

Tất nhiên là trên tàu Zumwalt có lắp hệ thống thông tin-chỉ huy chiến đấu cực mạnh, cho phép giải quyết nhiều nhiệm vụ bảo đảm thông tin cho hoạt động của tàu này. Nhưng đối với các thành phần chiến đấu còn lại của tàu khu trục tối tân này phát sinh nhiều câu hỏi.

Siêu khu trục tàng hình USS Zumwalt (navsource.org)

SP: Những điểm yếu của Zumwalt là ở chỗ nào?

- Bắt đầu từ chỗ trên boong tàu Zumwalt chỉ có 80 bệ phóng tên lửa. Trong khi trên tàu tuần dương lớp Ticonderoga lượng giãn nước 9.600 tấn có đến 124 bệ phóng như vậy, còn trên tàu khu trục lớp Arleigh Burke là 96. Điều đó có nghĩa là khả năng tấn công của Zumwalt yếu hơn nhiều.

Khả năng phòng không của tàu khu trục mới có lẽ là cao hơn, trước hết là nhờ trang thiết bị điện tử bảo đảm phát hiện mục tiêu tiên tiến hơn. Nhưng ở đây cũng có câu hỏi: nó có bao nhiêu cơ số đạn tên lửa đối không? Tôi mạo hiểm dự đoán là các cơ số đạn của Zumwalt cũng ít hơn so với Ticonderoga và Arleigh Burke.

Trong khi đó, nếu như Zumwalt sẽ bị tấn công bởi một binh đoàn tàu sân bay với khả năng phóng loạt 40 tên lửa, thì để ngăn chặn số tên lửa đó sẽ cần 80-90 tên lửa phòng không. Điều đó có nghĩa là sau 2-3 cuộc tấn công bằng tên lửa của đối phương, tàu Zumwalt sẽ hết nhẵn cơ số đạn tên lửa phòng không.

Như vậy, tàu khu trục mới cũng có khả năng chặn đánh các mục tiêu bay kém hơn Ticonderoga và Arleigh Burke, mặc dù Zumwalt có khả năng phát hiện các mục tiêu này nhanh hơn. Ngoài ra, Zumwalt sẽ hiệu quả hơn khi đánh chặn các mục tiêu bay thấp.

Còn từ góc độ giải quyết các nhiệm vụ chống ngầm, tàu khu trục tàng hình chắc chắn hơn hẳn các tàu Ticonderoga và Arleigh Burke. Trên tàu này có lẽ được lắp trang thiết bị chống ngầm hiện đại hơn.

Ngoài ra, nó cũng hiệu quả hơn khi tác chiến chống lực lượng mặt đất. Các ụ pháo 155 mm của USS Zumwalt có khả năng tiêu diệt mục tiêu ở khoảng cách xa. Tất nhiên, đó không phải là 180 km như nêu trong một số nguồn. Tầm bắn thực tế của các pháo này là gần 40 km. Nếu không thì một quả đạn pháo sẽ có giá gần bằng một quả tên lửa, hơn nữa nó sẽ cần có một cơ cấu tăng tốc bằng thuốc phóng mạnh. Đưa một quả đạn lớn như thế vào nòng pháo 155 mm là một bài toán khó và tôi không nghĩ rằng, người Mỹ đã giải được nó.

Siêu khu trục tàng hình USS Zumwalt (navsource.org)

SP: Việc ứng dụng các công nghệ tàng hình (stealth) có làm cho chiến hạm này trở nên bất khả xâm phạm không?

- Hoàn toàn không. Nó có độ bộc lộ đối với các phương tiện phát hiện nhỏ hơn các tàu chiến bình thường, tuy nhiên không phải là mọi góc độ. Cần hiểu rằng: công nghệ stealth không làm cho Zumwalt thực sự tàng hình và cũng chỉ làm giảm không phải là triệt để khả năng phát hiện nó - mà chỉ ở mức 2-2,5 lần.

Nhược điểm chủ yếu của tàu tàng hình này là tiếng ồn của nó. Các phương tiện trinh sát biển của Nga hiện nay không dựa vào việc định vị tích cực từ các máy bay mà dựa vào tìm kiếm đối phương bằng các tàu ngầm được trang bị các hệ thống thủy âm cực mạnh. Các tàu ngầm Nga sẽ có thể dễ dàng phát hiện tàu Zumwalt trong đội hình (cụm) tàu.
 

Tàu khu trục USS Zumwalt (navsource.org)

SP: Việc nhận USS Zumwalt vào biên chế có làm thay đổi cán cân sức mạnh trên đại dương thế giới về hướng có lợi cho Hải quân Mỹ không?

- Tôi không nghĩ rằng, 3 tàu khu trục như vậy sẽ đem lại những thay đổi đột biến cho khả năng chiến đấu của các cụm lực lượng Mỹ. Trong trường hợp biên chế ồ ạt các tàu lớp Zumwalt, hiệu ứng tăng cường sức mạnh có thể có, nhưng 3 chiếc thì chẳng làm thay đổi được thời tiết.

Nhưng nếu như các tàu chiến Nga phải đối địch với USS Zumwalt thì việc phát hiện tàu Mỹ bằng các đầu tự dẫn tên lửa Nga sẽ khó khăn. Điều đó cần phải tính đến và có thể phải có những thay đổi kỹ thuật tương ứng trong các hệ dẫn. Chẳng hạn, làm cho các hệ thống này hoạt động được trên mấy dải tần để có khả năng phát hiện chính xác hơn tàu đối phương. Nhưng tôi không thấy có những khó khăn cơ bản nào khác.

Siêu khu trục tàng hình USS Zumwalt (navsource.org)

SP: Như vậy là các tàu chiến của Hải quân Nga sẽ có thể tác chiến hiệu quả với Zumwalt?

- Khả năng sống còn trong chiến đấu của Zumwalt, nếu như các tên lửa Nga bắt được nó như một mục tiêu, không cao hơn tý nào so với một tàu khu trục Mỹ bình thường. Thậm chí có thể còn thấp hơn một chút - trên boong tàu này không thấy một số hệ thống giúp tăng cường khả năng tự phòng vệ. Cụ thể là các pháo tự động để đón đánh những tên lửa chống hạm lọt được qua các lớp phòng thủ vòng ngoài. Theo tôi, Zumwalt với tư cách một kẻ địch chẳng có gì đặc biệt…

- Các tàu chiến lớp Zumwalt trước hết dành cho khu vực châu Á-Thái Bình Dương, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược (Nga) Ivan Konovalov nhận định.

- Tôi xin lưu ý rằng, cuối tháng 2/2016, Trung Quốc đã bố trí trên đảo Phú Lâm (quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam) ở Biển Đông các tiêm kích hiện đại J-11 và JH-7. Tình báo Mỹ đã thông báo về việc này. Trước đó, trên đảo này người Mỹ đã phát hiện các hệ thống tên lửa phòng không HQ-9 và một radar cao tần. Theo các chuyên gia quân sự Mỹ, điều đó cho phép Trung Quốc giao thông trên biển và trên không tại khu vực eo biển Malacca, nơi có đến 1/4 toàn bộ lưu lượng hàng hóa vận chuyển đường biển của thế giới đi qua. Về thực chất, tình hình đang đi đến chỗ Trung Quốc về mặt quân sự sẽ có “quyền phủ quyết” các hành động của Mỹ và đồng minh trong khu vực. Điều đó dĩ nhiên Mỹ sẽ không chấp nhận.

Chính vì thế, tôi cho rằng, Zumwalt nhằm cụ thể vào Trung Quốc. Người Mỹ dưới thời Obama thực hiện chính sách chuyển sang châu Á (Shift to Asia). Chính sách này có trù tính tăng cường mạnh mẽ lực lượng Mỹ ở gần Trung Quốc. Theo kế hoạch, 60% Không quân và Hải quân Mỹ sẽ tập trung tại khu vực Thái Bình Dương.

Siêu khu trục tàng hình USS Zumwalt (navsource.org)

Tôi không loại trừ khả năng các tàu này có thể được sử dụng ở Biển Đen và biển Baltic, nhưng chỉ với mục đích phô trương sức mạnh hạm đội Mỹ và để giải quyết các nhiệm vụ thuần túy chính trị.

Zumwalt đúng là một chiến hạm đáng gờm, nó chỉ được gọi là tàu khu trục, nhưng theo các quan niệm trước đây thì nó bằng với 3-4 tàu tuần dương. Song đặc thù của các chiến trường Baltic và Biển Đen khiến cho các tàu này gần như bất lực trước không quân. Đây là những chiến trường rất chật chội mà ở đó việc sử dụng các chiến hạm lớn nói nhẹ ra cũng là không hợp lý.

Tuy nhiên, xét đến những sự cố, trong đó máy bay chiến đấu Nga thể hiện xuất sắc, kể cả câu chuyện bay sát sạt trên tàu khu trục Mỹ USS Donald Cook (DDG-75) ở biển Baltic thì tôi không nghĩ rằng, USS sẽ chạy hết tốc lực đến Baltic.

Tôi nhắc lại: các chiến hạm đó không phải dùng để chống Moskva, mà chống Bắc Kinh. Bởi vậy, đường đi của Zumwalt chắc chắn nằm ở Biển Đông, hoặc là biển Hoa Đông. Và có thể nói rằng, người Trung Quốc đã chờ đợi nó. Không phải ngẫu nhiên mà trong những năm gần đây, Trung Quốc phát triển hải quân của mình với tốc độ chưa từng có. Trung Quốc đã nhận vào biên chế 1 tàu sân bay, phái các tàu ngầm nguyên tử mới tham gia các cuộc đi biển, đưa vào biên chế các tàu khu trục, tàu hộ vệ, tàu bệnh viện và thậm chí các tàu trinh sát mới. Tôi nghĩ rằng, người Trung Quốc có thể ứng phó được với các siêu tàu khu trục tàng hình lớp Zumwalt dù là không phải bằng chất lượng thì cũng là bằng số lượng …