Thượng tướng I.D. Sergun (28.3.1957-3.1.2016) (mil.ru)

Ngày 3/1/2016, tại Moskva, Thượng tướng Igor Sergun, Tổng cục trưởng Tổng cục Tình báo - Bộ Tổng tham mưu Nga (GRU), Phó Tổng tham mưu trưởng quân đội Nga, đột ngột từ trần ở tuổi 58. Nguyên nhân cái chết không được nói rõ, trong thông báo chỉ nói ông đột ngột qua đời. Theo thông tin hiện có, ông bị đau tim.

Vị tướng ít người biết đến

Do đặc thù của cương vị nắm giữ, Igor Sergun đã cống hiến hơn 30 năm cho tình báo, nên khó nói về ông nhiều hơn nội dung thông báo.

“Cả cuộc đời của Igor Dmitrievich, từ một học viên Trường quân sự Suvorov đến Tổng cục trưởng GRU, Phó Tổng tham mưu trưởng quân đội Nga, đã giành để phụng sự Tổ quốc, quân đội. Các đồng nghiệp và thuộc cấp biết đến ông như một sĩ quan chiến đấu chân chính, một vị chỉ huy giàu kinh nghiệm và hiểu biết, một con người rất can đảm, một người yêu nước nhiệt thành. Mọi người kính trọng ông vì tính chuyên nghiệp, tính cách cương quyết, sự trung thực và cao thượng”, bức điện của Tổng thống Nga Vladimir Putin viết.

Tướng Sergun sinh ngày 28/3/1957 ở thành phố Podolsk, tỉnh Moskva. Tốt nghiệp Trường quân sự Suvorov Moskva, Trường chỉ huy binh chủng hợp thành Cờ Đỏ Moskva, Huân chương Lenin mang tên Xô-viết Tối cao Cộng hoà XHCN Xô-viết Liên bang Nga, Học viện Quân sự quân đội Xô-viết (tức Học viện Ngoại giao quân sự GRU), Học viện Quân sự Bộ Tổng tham mưu LLVT Liên bang Nga. Ông có học vị Phó tiến sĩ KHQS và đã được tặng thưởng nhiều huân huy chương. Dưới sự lãnh đạo của Tướng Sergun, hệ thống tình báo quân sự Nga được tiếp tục phát triển, hoạt động hiệu quả, phát hiện kịp thời những thách thức và mối đen dọa mới  đối với an ninh của Nga.

Sau khi tốt nghiệp Trường quân sự Suvorov Moskva và Trường chỉ huy binh chủng hợp thành Moskva mang tên Xô-viết Tối cao Cộng hoà XHCN Xô-viết Liên bang Nga, ông từng giữ các cương vị trung đội trưởng bộ binh cơ giới ở Quân khu Viễn Đông, trung đội trưởng, sau đó là đại đội trưởng đại đội học viên Trường chỉ huy binh chủng hợp thành Omsk, sĩ quan phòng tham mưu tập đoàn quân phòng không.

Sergun hoạt động trong ngành tình báo quân sự từ năm 1984. Từng trải qua các cương vị khác nhau trong GRU. Năm 1998, với quân hàm đại tá, ông là Tùy viên quân sự Nga ở Tirana, Albania.

Ngày 26/12/2011, Thiếu tướng Sergun được bổ nhiệm làm Tổng cục trưởng GRU, Phó Tổng tham mưu trưởng quân đội Nga. Ngày 31/8/2012, ông được phong Trung tướng. Ngày 21/2/2015, Sergun được thăng quân hàm Thượng tướng. Ông có vợ và hai con gái.

Igor Sergun bắt đầu được công chúng biết đến vào mùa xuân năm 2014, sau khi phát biểu tại Hội nghị quốc tế về an ninh lần thứ ba tại Moskva. Ông cũng đã tham gia Hội nghị lần thứ tư trong năm 2015, và cả hai lần, phát biểu của ông là về các vấn đề an ninh ở Afghanistan và Trung Á trong bối cảnh lực lượng quân sự Mỹ và đồng minh ở Afghanistan bị cắt giảm.

Nhân vật số 3

Trong hệ thống tổ chức phức tạp của Bộ Tổng tham mưu Nga, cơ quan chủ yếu chịu trách nhiệm trực tiếp chỉ huy quân đội và hoạch định hoạt động chiến đấu, Tổng cục trưởng GRU được coi là nhân vật số 3, sau bản thân Tổng tham mưu trưởng và Tổng cục trưởng Tổng cục Tác chiến.

Thượng tướng I.D. Sergun (mil.ru)

GRU mới đây đã được đổi tên thành “Tổng cục Bộ Tổng tham mưu Lực lượng vũ trang Liên bang Nga” (không còn chữ “tình báo”) có lịch sử từ tháng 11/1918, khi Hội đồng Quân sự cách mạng (RVS) Cộng hoà XHCN Xô-viết Liên bang Nga thông qua biên chế tổ chức của bộ tham mưu dã chiến của RVS với trọng trách được giao là chỉ huy các đơn vị Hồng Quân. Trong thành phần bộ tham mưu này đã hình thành cái gọi là Cục Đăng ký (Registrupr) trực tiếp phụ trách tình báo quân sự. Sau hàng loạt cải cách cả bản thân bộ tham mưu lẫn Cục Đăng ký, từ tháng 2/1942 cho đến nay, tình báo quân sự Nga liên tục nằm trong cơ cấu Bộ Tổng tham mưu ở cấp tổng cục.

Phù hiệu GRU

Các chức năng của tình báo quân sự Nga ở phiên bản tài liệu “công khai” trên trang mạng của Bộ Quốc phòng Nga là:

“Tổng cục giải quyết các nhiệm vụ trong các lĩnh vực kinh tế, chính trị quân sự, kỹ thuật quân sự, kinh tế quân sự và môi trường.

Các mục tiêu của hoạt động tình báo của Tổng cục là:

• bảo đảm cung cấp cho Tổng thống Liên bang Nga, Quốc hội liên bang, Chính phủ Liên bang Nga, Bộ Quốc phòng Liên bang Nga, Tổng tham mưu trưởng Lực lượng vũ trang (quân đội) Liên bang Nga các thông tin tình báo cần thiết để họ đưa ra các quyết định trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, quốc phòng, KHKT và môi trường;
  
  
• bảo đảm các điều kiện hỗ trợ thực hiện thắng lợi chính sách của Liên bang Nga trong lĩnh vực quốc phòng và an ninh;
  
  
• hỗ trợ phát triển kinh tế, tiến bộ KHKT của đất nước và bảo đảm an ninh kỹ thuật quân sự của Liên bang Nga”.

Cơ cấu tổ chức của GRU được giữ bí mật, nhưng theo các thông tin có được thì trong thành phần của Tổng cục có các cục địa bàn phụ trách thu thập và hệ thống hóa tin tức về các khu vực trên thế giới, trong đó có một cục riêng về NATO. Ngoài ra, còn có các cục chuyên ngành: trinh sát kỹ thuật, trinh sát vũ trụ, lực lượng đặc nhiệm, tìm kiếm thông tin về công nghệ quân sự hiện đại và kinh tế quân sự các nước trên thế giới, phát triển các học thuyết chiến lược và vũ khí trang bị. Cuối cùng là GRU có một cục riêng chuyên về các vấn đề chiến tranh thông tin.

Không thể giải quyết bất kỳ nhiệm vụ quân sự quan trọng ít nhiều nào đòi hỏi thông tin từ bên ngoài mà không có sự tham gia của GRU (hay nay gọi là GU GSh).

Không thể giải quyết bất kỳ nhiệm vụ quân sự quan trọng ít nhiều nào đòi hỏi thông tin từ bên ngoài mà không có sự tham gia của GRU

Thông tin chảy theo các kênh rất khác nhau, vì thế coi GRU như người ta thường làm chỉ là lực lượng đặc nhiệm, hay là may lắm là còn nhắc thêm đến tình báo con người là hoàn toàn sai. Trên thực tế, đây là nói về tai mắt của quân đội mà khả năng chiến đấu của bộ máy quân sự phụ thuộc vào đó không kém vào công tác chỉ huy quân đội.

Tình báo quân sự Nga đã tham gia trực tiếp vào các sự kiện trong hai năm gần đây - cả chiến dịch thu hồi Crimea, lẫn chiến dịch ở Syria chắc chắn sẽ không thể xảy ra nếu không có bảo đảm tình báo toàn diện, từ việc thu thập thông tin abn đầu cho đến bổ sung, cập nhật thông tin đó hàng ngày. Và khi mà trong cuộc họp báo tiếp theo về chiến dịch của quân đội Nga ở Syria, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Nga nói về các mục tiêu mới phát hiện, đó thường là thông tin do GRU cung cấp.

Cho đến ngày 3/1/2016, toàn bộ những công việc đó do Thượng tướng Igor Sergun lãnh đạo. Hiện chưa biết ai nay sẽ đứng đầu cơ quan tình báo mà theo nhiều chuyên gia là mạnh nhất thế giới này.

Tổng cục trưởng GRU luôn kiêm chức Phó Tổng tham mưu trưởng quân đội và có trần quân hàm đến Đại tướng.