Hệ thống phun lửa hạng nặng TOS-1А Solntsepek (Aleksei Malgavko / RIA)

Tại triển lãm vũ khí Nga RAE-2015 (Russian Arms Expo 2015) vừa diễn ra ở Nizhny Tagil, có giới thiệu cả các loại vũ khí mới lẫn đã quen thuộc.


Armata đương nhiên đứng đầu

Sau cuộc duyệt binh Chiến thắng ngày 9/5/2015 ở Moskva, khung gầm vạn năng Armata thu hút sự chú ý đặc biệt. Xe tăng chủ lực Т-14 và xe chiến đấu bộ binh hạng nặng Т-15 chế tạo dựa trên khung gầm này đã được trưng bày ở bãi đỗ tĩnh. Năm 2015, loại xe tăng này đã gây chấn động. Nga đã trở thành nước đầu tiên trên thế giới chế tạo được xe tăng thế hệ mới và sẵn sàng sản xuất dựa trên nó cả một họ xe chiến đấu và bảo đảm.

Xe tăng này còn chưa được nhận vào trang bị của quân đội Nga. Theo công trình sư trưởng hãng sản xuất Uralvagonzavod, ông Andrei Terlikov, lô xe tăng Armata đầu tiên vừa tham gia duyệt binh ngày 9/5 đã trở về nhà máy để hoàn thiện trước khi chính thực bàn giao cho quân đội.

Quá trình hoàn thiện xe tăng sẽ kéo dài. Còn hiện tại, nó chưa và cũng sẽ không nhanh chóng có mặt trong các đơn vị thường trực. Nhưng tại triển lãm, T-14 đã được sẵn lòng giới thiệu, kể cả cho các đoàn nước ngoài bởi vì Armata trình diễn những công nghệ hiện đại và khả năng sản xuất của Uralvagonzavod nên vai trò, ý nghĩa của nó trong việc tiếp thị vũ khí Nga là rất quan trọng.

Xe chiến đấu bộ binh hạng nặng Т-15 dùng khung gầm Armata (Aleksei Malgavko / RIA)

Dragun và Derivatsiya

Tập đoàn Traktornye zavody (Các nhà máy máy kéo) giới thiệu 2 biến thể xe chiến đấu bộ binh BMP-3 cải tiến: một có tên là Derivatsiya, một là Dragun.

Dự án phát triển Derivatsiya, theo các nguồn tin công khai, trù tính chế tạo một hệ thống pháo phòng không tầm gần để thay thế các hệ thống pháo và tên lửa phòng không tự hành lạc hậu ZSU-23-4 Shilka và 2K22 Tunguska. Nền tảng của hệ thống là pháo 57 mm có đặc tính đường đạn cao А-220М mà giới quân sự và các nhà công nghiệp rất ưa chuộng trong những năm gần đây nhờ có các tính năng tuyệt vời.

Viện nghiên cứu TsNII Burevestnik cũng cho ra sản phẩm phụ đi cùng là module chiến đấu có thể lắp trên xe chiến đấu và với các nhiệm vụ khác chứ không phải là phòng không. Chính loại BMP-3 đó đã được trưng bày tại triển lãm.

Lập tức, xuất hiện một nét mới của đấu tranh vũ trang. Các đạn pháo 57 mm, nếu như không tính đến việc tác chiến chống mục tiêu bay, cho phép chi viện hiệu quả cho bộ binh (kể cả bằng đạn phá-mảnh kích nổ có điều khiển) và tác chiến chống xe thiết giáp bằng đạn xuyên giáp nặng có sơ tốc cao. Các loại đạn 30 mm hiện có không còn khả năng đối phó với xe chiến đấu bộ binh Mỹ và phương Tây ở cự ly tác chiến điển hình.

Các biến thể mới của BMP-3: Derivatsiya (trái) và Dragun (phải) (Vkontakte)

Dragun còn thú vị hơn. Đây không đơn thuần là phương án hiện đại hóa BMP-3, loại bỏ được những nhược điểm cố hữu của BMP-3 tiêu chuẩn (nhờ thay đổi kết cấu với động cơ bố trí phía trước), mà còn cho phép lắp các loại module chiến đấu, kể cả module hạng nặng gắn pháo 57 mm từ biến thể Derivatsiya. Dragun có triển vọng tốt, kể cả về mặt xuất khẩu vì BMP-3 đã rất nổi tiếng trên thế giới, được xuất khẩu hàng trăm chiếc, trong khi các xe chiến đấu bộ binh thế hệ mới Kurganet còn lâu mới có giấy phép xuất khẩu.

Kịch bản quá độ T-90SM

Nhưng cả Armata cũng khó có thể có giấy phép xuất khẩu một cách nhanh chóng bất chấp hoạt động tiếp thị đẹp đẽ hâm nóng công chúng đối tượng tương lai. Những mẫu xe tăng cũ của Nga (Т-90S) đang hết thời: việc bán các xe tăng này sẽ được thực hiện thành những lô ngày một nhỏ để bổ sung cho những hợp đồng lớn đã thực hiện, chủ yếu là với Ấn Độ và Algeria. Vậy loại xe tăng nào sẽ  là bước trung gian?

Đó là T-90SM mà vì sao đó gần đây bị gọi tên một cách ngang bướng là Т-90MS (Ở hãng sản xuất Uralvagonzavod, người ta nói: “Thôi mặc kệ người ta gọi thế nào tùy thích, mọi người đã quen rồi”). Xe tăng này là mặt hàng xe tăng xuất khẩu chủ lực của Uralvagonzavod. Nó có nguồn gốc từ dự án Proryv-2. Theo dự án này từ năm 2004, biến thể tiên tiến của tăng Т-90 được phát triển cho quân đội Nga (nó lúc thì được gọi là Т-90AM, lúc là Т-90M). Hiện nay, Bộ Quốc phòng Nga chính là đang xem xét phương án hiện đại hóa các xe tăng T-90 hiện có theo dự án này.

Xe tăng chủ lực T-90SM (Pavel Lisitsyn / RIA)

T-90SM là biến thể không hề rẻ. Xe tăng có khoang chiến đấu (tháp) hoàn toàn mới, cũng như hệ thống điều khiển hỏa lực mới. Kết hợp với động cơ mới và những thay đổi trong các hệ thống bảo vệ (chẳng hạn lắp giáp phản ứng nổ Relikt), T-90SM cũng là một thứ như tiêm kích Su-35S: là biến thể quá độ giữa các thế hệ vũ khí trang bị. Nhân đây cũng phải nói rằng, một số chuyên gia chỉ ra việc biến thể T-90 cải tiến dành riêng cho quân đội Nga sẽ được trang bị pháo 125 mm 2А82, chính là pháo lắp cho Т-14 Armata hiện nay.

T-90SM đang và sẽ được chào bán cho các khách hàng truyền thống dùng Т-90S, trước hết là Algeria và Ấn Độ. Nhưng xét theo hoạt động tiếp thị ráo riết thì xe tăng này đang được xúc tiến mạnh theo hướng các vương quốc Vùng Vịnh. Có tin quân đội Saudi Arabia, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất và Kuwait đang quan tâm đến xe tăng này. Riêng Iraq gần đây đang trải qua thời kỳ phục hưng hợp tác kỹ thuật quân sự với Nga trong hoàn cảnh phải vất vả giao tranh với phiến quân Hồi giáo từ Syria tràn sang.

Hiện đại hóa các xe bọc thép chở quân cũ

Viện TsNII Burevestnik đã giới thiệu xe bọc thép chở quân BTR-80 hiện đại hóa với module chiến đấu điều khiển từ xa. Xe cũng được nâng cấp về khả năng bảo vệ, lắp các lưới chắn đạn lõm theo chu vi thân xe. Xe có hệ thống thiết bị điện tử mới, kể cả thiết bị đạo hàng và hệ thống quan sát video vòng tròn.

Đây là một biện pháp nữa nhằm duy trì tính kế thừa với các khách hàng cũ. BTR-80 từng được bán rất nhiều ra nước ngoài, nhưng không phải tất cả các khách hàng đều cần các phương án nâng cấp “nặng” như BTR-82А mà quân đội Nga đang mua sắm. Nhưng một lực lượng đông đảo BTR-80 được sử dụng rộng rãi trong các cuộc xung đột cục bộ lại cần hơn các gói nâng cấp để nâng cao khả năng sống còn trên chiến trường (gần đây đang ngày càng dịch chuyển vào vùng đô thị), cũng như tăng khả năng phát hiện và tiêu diệt đối phương.

Module được chào hàng có thể lắp không chỉ cho BTR-80, mà cả cho các xe cũ hơn là BTR-70, BTR-60, BRDM-2. Điều đó sẽ mở rộng địa bàn khách hàng tiềm năng.

Hướng đến Bắc Cực

Xe vận tải Bắc Cực DT-3PM (Lenta)

Các xe đầu kéo dân dụng DT-10PM и DT-3PM được chế tạo để dùng cho các vùng nhiệt độ thấp. Nga cần các loại xe này để hậu thuẫn cho chủ trương quay lại các vùng cực. Các xe này cũng sẽ là cơ sở để thiết kế các xe bọc thép chở quân chuyên dụng để trang bị cho các lữ đoàn Bắc Cực của Nga.