Lần cuối cùng người ta nhìn thấy tham tán kinh tế sứ quán Liên bang Nga ở Paris vào buổi tối thứ sáu ngày 24 tháng 7 năm 1992. Anh ta cùng với vợ Natalia và cô con gái Olga 14 tuổi đang thong thả đi dạo gần toà nhà sứ quán trên phố Decamps.

Cô con gái lớn của vị tham tán, đang sống ở St. Petersburg là người đầu tiên lên tiếng báo động. Cô ta đã cố gắng tìm ông bố một cách vô vọng để biết phải làm gì với chiếc xe Volga mà Oshchenko mua ở Bỉ và gửi bằng tàu thuỷ về St. Petersburg. Đó là ngày 26 tháng 7. Sau những cuộc truy tìm ngắn, ngày 28 tháng 7, các đại diện của sứ quán đã báo cảnh sát.

Mãi ngày 5 tháng 8, người ta mới tìm thấy chiếc Wolkswagen mang biển số ngoại giao của Oshchenko. Chiếc xe đứng trơ trọi trên bãi xe sân bay ở Orly, còn ông chủ của nó cùng với gia đình đã ở rất xa - bên Anh quốc. Hắn đã xin cư trú chính trị ở đó.

Tất nhiên, Viktor Oshchenko chả phải là nhà ngoại giao ngoại giếc gì hết, anh ta đích thị là một hiệp sĩ của áo choàng và dao găm. Sống ở Paris từ năm 1985, hắn giữ cương vị phó chỉ huy hướng tình báo khoa học kỹ thuật. Trước đó, tên đại tá này đã kịp ở Anh, nơi hắn cũng hoạt động trên hướng tình báo khoa học kỹ thuật.

Các đồng nghiệp trong trung tâm tình báo khẳng định hắn là một kẻ cực kỳ xu nịnh và loè bịp. Vì lý do đó, lãnh đạo đã đánh giá khá cao nhân viên tình báo này. Hoạt động xã hội của hắn cũng được tán thưởng. Hắn tham gia nhiều uỷ ban và có tiếng là một kẻ bảo thủ. Nhiều người không thích Oshchenko. Nhưng họ không thể tưởng tượng nhà hùng biện bốc lửa ấy lại là một tên phản bội.

Dưới đây là đoạn trích cuộc nói chuyện với thượng tướng Vyacheslav Trubnikov, Giám đốc Cục Tình báo Đối ngoại Nga SVR:

- Chúng tôi chẳng hề có ảo tưởng nào về ý đồ của CIA, SIS hoặc là của BND. Những ý đồ đó được theo dõi rất chặt chẽ, chúng tôi theo dõi những lần tiếp cận tuyển mộ, những hành động phối hợp.

Tuy nhiên sự thật vẫn là sự thật. Đại tá Oshchenko đã được tuyển mộ một thời gian trước khi chạy trốn. Các nguồn tin của chúng tôi ở Yasenevo cho rằng, điều đó đã xảy ra ở Pháp. Thực ra thì cũng không ai biết hắn đã làm việc cho địch được bao lâu. Bản thân Oshchenko, sau khi biến mất, đã kiên quyết không chịu thú nhận. Hắn đã không trả lời một cuộc phỏng vấn nào và thậm chí còn không muốn có mặt tại phiên toà xử người mà hắn đã “tố giác” là một điệp viên KGB (chút nữa chúng ta sẽ nói về việc này).

Liên quan đến nguyên nhân đã thúc đẩy nhân viên Cheka này đến hành động phản bội thì ở đây tất cả đều rất đơn giản. Oshchenko đã phải trở về Nga (trong tay hắn đã có vé chuyến bay 252 của hãng Aeroflot). Chờ đợi hắn ở phía trước là một tương lai hoàn toàn vô định. Ngành tình báo Nga đang trải qua những thời khắc tồi tệ nhất, biên chế bị cắt giảm mạnh (chẳng hạn, quân số các trung tâm tình báo bị giảm biên 40%), báo chí và “các nhà dân chủ” thì liên tiếp công kích. Đối với một người đã đạt đến một địa vị nhất định và đã bao nhiêu lần xuống chó để được lên voi thì bước ngoặt như vậy là điều không thể chấp nhận được.

Ở nước Anh, hắn sẽ nhận được những đồng tiền chắc chắn, có chỗ nương thân và sự bảo vệ nào đó thay vì một tương lai ảm đạm, bấp bênh và cuộc sống đói rách. Việc cô con gái cả đang sống ở Leningrad sẽ trở nên đứa con mồ côi cũng ngăn được bước chân phản bội của hắn.

Dưới đây là đoạn trích cuộc nói chuyện với thiếu tướng Yuri Kobaladze, trưởng phòng báo chí FSB:

- Vào năm 1992, số lượng đề nghị tuyển mộ đã gia tăng. Đối phương đã lợi dụng tình trạng nghèo khổ của ngành tình báo Nga. Nhưng với danh dự của các cán bộ tình báo, phải nói rằng, những trường hợp như Oshchenko là chỉ là những vụ đơn lẻ.

Hậu quả mà cuộc chạy trốn của tên đại tá đào ngũ đã nhanh chóng thể hiện. Ngày 8 tháng 8 năm 1992, chính quyền Anh đã bắt giữ kỹ sư điện tử Smith, người trước đó đã làm ở một loạt các công ty lớn và tham gia vào các chương trình quân sự tuyệt mật. Qua điều tra, người Anh xác định được Smith (cựu đảng viên cộng sản) đã được tuyển mộ vào năm 1976... bởi Viktor Oshchenko. Như các bạn đã đoán ra, chính tên đào ngũ đã tố giác điệp viên của mình. Gần hai thập kỷ, Smith đã chuyển cho KGB những thông tin chiến lược. Trong đó, có những tin tức về việc Anh đang nghiên cứu chế tạo bom nguyên tử rơi tự do, về các tên lửa không đối đất có điều khiển. Toà đã kết án viên kỹ sư 25 năm tù giam. Oshchenko không có mặt tại phiên toà. Phát biểu trong vai trò một chuyên viên là một tên đào ngũ khác, cựu đại tá Oleg Gordievski. Hiển nhiên là Oshchenko hiểu toàn bộ trái khoáy của hoàn cảnh vì nếu như việc tuyển mộ đã được thực hiện theo đúng các nguyên tắc và các tài liệu do Smith cung cấp đã được chuyển trót lọt về Trung ương thì người trước hết phải xét xử phải là chính Oshchenko chứ không phải là viên kỹ sư điện tử. Hơn nữa, dù sao chính hắn cũng là kẻ chủ động.

Tuy nhiên, công lý phương Tây tiếp nhận cái logic ấy một cách rất hoài nghi. Tại Old Bailey (Tên lóng chỉ Toà án Hình sự Trung ương của Anh - ND), người ta cho rằng tống giam một kẻ thù cũ, nay đã là người bạn tốt dù sao cũng như bôi bẩn lên bộ quân phục của mình. Huống hồ đã có sẵn có một con dê tế thần tuyệt vời khác rồi.

Báo chí phương Tây khẳng định ngoài Smith, Oshchenko còn giao nộp cho  đối phương toàn bộ lưới tình báo khoa học kỹ thuật của Nga ở Pháp.