>> Thực trạng sức mạnh quân đội Ukraine (2)
>> Trận chiến giành Ukraine
Kể từ khi Liên Xô sụp đổ, tại Ukraineе ngay cả tập trận quân đội cũng không được tiến hành.

Các sự kiện hiện nay buộc người ta phải quay lại với vấn đề thực trạng quân đội Ukraine và xem xét biên chế, tổ chức của nó.

Một người lính Ukraine thuộc Lữ đoàn không quân chiến thuật mang tên Pokryshkin ở Sevastopol (Stanislav Krasilnikov / IATR-TASS)

Lục quân

Lục quân Ukraine được chia thành 2 bộ chỉ huy tác chiến và 1 cục chỉ huy lãnh thổ.

Bộ chỉ huy tác chiến miền Tây (trụ sở tại thành phố Rovno) có trong biên chế sở chỉ huy quân đoàn 13, 3 lữ cơ giới hóa (24, thành phố Yavorov; 51, Vladimir-Volynsky; 128, Mukachevo; Lữ đoàn tên lửa 19 (Khmelnitsky), Lữ pháo binh 11 (Ternopol), cũng như các trung đoàn cơ giới hóa 300 (Chernovtsy), không vận 80 (Lvov), đặc nhiệm 8 (Khmelnitsky), pháo binh 15 (Drogobych), tên lửa phòng không 59 (Vladimir-Volynsky), không quân lục quân số 3 (Brody) và số 7 (Kalinov).

Bộ chỉ huy tác chiến miền Nam (ở Dnepropetrovsk) có trong biên chế sở chỉ huy quân đoàn 6, Lữ xe tăng 17 (Krivoi Rog), 3 lữ cơ giới hóa (28, Chernomorskoie, tỉnh Odessa; 92, Krugoshino-Bashkirovka, tỉnh Kharkov; 93, Cherkasskoie, tỉnh Dnepropetrovsk), Lữ đoàn đổ bộ đường không 25 (Gvardeiskoie, tỉnh Dnepropetrovsk), Lữ đoàn không vận 79 (Nikolayev), Lữ pháo binh 55 (Zaporozhie), cũng như các trung đoàn đặc nhiệm 3 (Kirovograd), pháo phản lực 107 (Kremenchug), tên lửa phòng không 1039 (Gvardeiskoie, tỉnh Dnepropetrovsk), không quân lục quân 11 (Chernobayevka, tỉnh Kherson).

Cục chỉ huy lãnh thổ miền Bắc (Zhitomir) có trong biên chế sở chỉ huy quân đoàn 8, Lữ đoàn tăng 1 (Goncharovskoie, tỉnh Chernigov), 2 lữ cơ giới hóa (30, Novograd, Volynsky), 72 (Belaya Tserkov), Lữ không vận 95 (Zhitomir), Lữ pháo binh 26 (Berdichev), pháo phản lực 27 (Sumy) và tên lửa phòng không 1129 (Belaya Tserkov).

Trong trang bị có 12 bệ phóng tên lửa chiến thuật Tochka-U (tầm bắn 120 km). Ngoài ra còn 78 bệ phóng Tochka-U, 111 bệ phóng tên lửa cực kỳ lạc hậu Luna và đến 50 bệ phóng tên lửa chiến dịch-chiến thuật R-17 Scud đang được cất giữ.

Lực lượng xe tăng gồm: 10 xe tăng Т-84 Oplot và 1.100 Т-64, trong đó có 76 chiếc được nâng cấp thành Т-64BM Bulat. Ngoài ra còn đến 650 Т-64, đến 273 Т-80 và đến 474 Т-72 đang được cất giữ.

Trong trang bị Lục quân Ukraine còn có: hơn 1.000 xe chiến đấu trinh sát (đến 600 BRDM-2 và 458 BRM-1K), hơn 2.000 xe chiến đấu bộ binh và xe chiến đấu đổ bộ đường không (61 BMD-1, 78 BMD-2, 719 BMP-1, 1.363 BMP-2; 4 BMP-3 đang cất giữ) và đến 3.500 xe bọc thép chở quân (136 BTR-60, 996 BTR-70, 383 BTR-80, 2.064 MTLB, 44 BTR-D).
 

Hoạt động huấn luyện chiến đấu thường kỳ của các đơn vị của Trung tâm Bộ đội bảo vệ bờ biển Ukraine ở Crimea (Taras Litvinenko / RIA Novosti)

Về mặt chính thức, số lượng hệ thống pháo là hơn 3.000 pháo tự hành (74 2S9 cỡ 120 mm, 542 2S1 cỡ 122 mm; 40 2S19, 24 2S5, 456 2S3 đều cỡ 152 mm; 92 2S7 cỡ 203 mm. Pháo kéo gồm 2 2B16 cỡ 120 mm, 352 D-30 cỡ 122 mm, 287 2A36, 179 2A65, 215 D-20, 7 ML-20 đều cỡ 152 mm. Pháo cối gồm 2B9, 2B14 cỡ 82 mm, 342 2S12, 136 PM-38 đều cỡ 120 mm. Pháo phản lực gồm 279 BM-21, 137 Uragan, 82 Smerch.

Vũ khí chống tăng gồm: 800 hệ thống tên lửa chống tăng Fagot, 10 hệ thống tên lửa chống tăng Stugna-P (do Ukraine sản xuất, đang sử dụng thử), cũng như các hệ thống tên lửa chống tăng Shturm, Konkurs, Metis. Ngoài ra, còn có đến 500 pháo chống tăng МТ-12 cỡ 100 mm.

Phòng không lục quân Ukraine được trang bị đến 60 bệ phóng tên lửa phòng không Buk-M1, 120 Osa, 150 Strela-10, hệ thống tên lửa phòng không mang vác Igla, 70 hệ thống pháp/tên lửa phòng không Tunguska, 20 pháo phòng không tự hành ZSU-23-4 Shilka. Đang được cất giữ có đến до 100 hệ thống tên lửa phòng không Tor, đến 100 bệ phóng tên lửa phòng không Krug, các hệ thống tên lửa phòng không mang vác Strela-2 và Strela-3, đến 400 pháo phòng không S-60 cỡ 57 mm.

Hệ thống pháo phản lực 9К57 Uragan - sức mạnh tiến công chủ lực của Bộ đội Pháo binh Ukraine, hiện có 137 hệ thống

Không quân lục quân

Trong biên chế của không quân lục quân Ukraine có: 51 trực thăng chiến đấu Mi-24 (còn đến 100 chiếc khác được cất giữ), 60 trực thăng đa nhiệm Mi-8 (còn không dưới 2 chiếc đang cất giữ), 3 trực thăng hạng nặng Mi-26 (còn đến 16 chiếc được cất giữ). Đang được cất giữ còn có đến 60 trực thăng vận tải Mi-6.
Cần hiểu rằng, tất cả những con số nêu trên đều là trên giấy: có đến một nửa số binh khí kỹ thuật đó trên thực tế là hoàn toàn không còn khả năng chiến đấu, toàn bộ (trừ 10 tăng Oplot và 10 hệ thống tên lửa chống tăng Stugna-P) đã quá lạc hậu, hầu như hết dự trữ hoạt động vì được sản xuất từ thời Liên Xô. Các loại đạn dược cũng ở tình trạng đó. Trong suốt thời kỳ hậu Xô-viết, quân đội Ukraine không hề tiến hành một cuộc tập trận lớn nào.

Không quân Ukraine

Không quân  Ukraine (gồm cả phòng không) bao gồm: 4 lữ đoàn độc lập và 3 bộ chỉ huy không quân. Trực thuộc Bộ chỉ huy Không quân là: Lữ đoàn không quân huấn luyện 203 (Chuguyev) và 3 lữ đoàn không quân vận tải 15 (Borispol), 25 (Melitopol), 456 (Gavrishovka).

Bộ chỉ huy không quân Miền Trung (Vasilkov) gồm: các lữ không quân chiến thuật 9 (Ozernaya; tiêm kích MiG-29), 40 (Vasilkov; MiG-29), 831 (Mirgorod; Su-27); các lữ tên lửa phòng không 96 (Danilovka; 3 tiểu đoàn tên lửa phòng không S-300PS) và 120 (Kharkov; 2 tiểu đoàn S-300PT); các trung đoàn tên lửa phòng không 108 (Zolotonosha; 3 tiểu đoàn tên lửa phòng không Buk-M1), 138 (Dnepropetrovsk; 6 tiểu đoàn S-300PT), 156 (Donetsk, Lugansk, Mariupol; 3 tiểu đoàn Buk-M1), 301 (Nikopol; 2 tiểu đoàn S-300PT), 302 (Kharkov; 3 tiểu đoàn S-300PT), 138 (Vasilkov) và lữ radar 164 (Kharkov).

Bộ chỉ huy không quân Miền Tây (Lvov) có trong biên chế: các lữ đoàn không quân chiến thuật 7 (Starokonstantinov; máy bay ném bom Su-24) và 114 (Ivano-Frankovsk; MiG-29); các trung đoàn tên lửa phòng không 11 (Shepetovka; 2 tiểu đoàn Buk-M1), 223 (Stryi; 3 tiểu đoàn Buk-M1), 540 (Kamenka-Bugskaya; 2 tiểu đoàn S-300PS), lữ radar 1 (Lipniki).

Duyệt binh mừng Ngày Độc lập Ukraine (Sergei Strarostenko / RIA Novosti)

Bộ chỉ huy không quân Miền Nam (Odessa) có trong biên chế: các lữ không quân chiến thuật 204 (Belbek, Sevastopol; MiG-29) và 299 (Kulbakino, Nikolayev; cường kích Su-25); các lữ tên lửa phòng không 160 (Odessa, Nikolayev; 4 tiểu đoàn S-300PT/PS) và 208 (Kherson; 1 tiểu đoàn S-300PS); các trung đoàn tên lửa phòng không 50 (Feodosyya, Alushta; 2 tiểu đoàn S-300PT/PS), 55 (Evpatoryya; 3 tiểu đoàn Buk-M1), 174 (Dergachi, Sevastopol; 3 tiểu đoàn S-300PS), 201 (Pervomaisk; 2 tiểu đoàn S-300PT), các lữ radar 14 (Odessa) và 40 (Lyubimovka, Sevastopol).

Không quân cường kích gồm có 16 máy bay ném bom chiến thuật Su-24М (còn đến 52 chiếc khác đang được cất giữ) và 43 cường kích Su-25 (trong đó có 8 chiếc huấn luyện chiến đấu, ngoài ra còn có 4 chiếc đang cất giữ).

Trong trang bị của không quân tiêm kích có: 60 Su-27 (trong đó có 13 chiếc huấn luyện chiến đấu; ngoài ra còn 5 chiếc đang cất giữ), 96 MiG-29 (trong đó có 18 chiến huấn luyện chiến đấu; ngoài ra còn có 48 chiếc (10 chiếc huấn luyện) đang cất giữ). Ngoài ra, còn các máy bay lạc hậu đang cất giữ gồm: 37 MiG-23MLD và 8 MiG-23UB, 19 MiG-25.

Không quân trinh sát gồm: 5 Su-24MR (còn không dưới 3 chiếc khác đang được cất giữ), 8 An-30 (còn 4 chiếc đang cất giữ).

Đang được cất giữ có đến 4 máy bay tiếp dầu Il-78.

Máy bay vận tải gồm: 36 Il-76 (còn 8 chiếc nữa đang cất giữ), 7 An-24, đến 46 An-26 (còn đến 3 chiếc nữa đang cất giữ), 5 Tu-134 (còn 1 chiếc nữa đang cất giữ); 2 An-72  đang được cất giữ.

Máy bay huấn luyện gồm 39 chiếc L-39 (còn 39 chiếc nữa đang cất giữ).

Trực thăng Mi-24P của Không quân Ukraine. Tính đến năm 2012, trong trang bị có 151 chiếc (100 chiếc trong số đó đang được cất giữ)

Phòng không mặt đất bao gồm 30 tiểu đoàn tên lửa phòng không S-300P, 14 tiểu đoàn tên lửa phòng không Buk-M1. Ngoài ra, còn có 4 tiểu đoàn tên lửa phòng không S-300V và 12 tiểu đoàn tên lửa phòng không S-200 đang được cất giữ.

Trong suốt thời kỳ hậu Liên Xô, Không quân Ukraine không hề nhận được vũ khí trang bị mới, mà chỉ có 1 chiếc MiG-29 và 13 Su-25 được nâng cấp. Trong số các máy bay được ghi danh trong biên chế thường trực của Không quân Ukraine, thực tế có thể bay chỉ có không quá 50% (nhiều khả năng là tầm 20-25%). Hơn nữa, trong thời kỳ “báo động chiến đấu” hiện nay, mỗi lần chỉ có 1-2 chiếc 1-2 Su-27 bây. Không loại trừ, đây chính là giới hạn khả năng của Không quân Ukraine.

>> Thực trạng sức mạnh quân đội Ukraine (2)
>> Trận chiến giành Ukraine