Bắc Kinh quan tâm đến vấn đề Tokyo chuẩn bị phái các tàu sân bay trực thăng của mình đến bờ biển của ai (Bộ Quốc phòng Nhật Bản)

Tại Yokohama đã diễn ra lễ hạ thủy tàu chiến lớn nhất được đóng tại các xưởng đóng tàu Nhật Bản sau Thế chiến II. Về mặt chính thức, tàu có tên gọi “tàu khu trục chở trực thăng” lớp 22DDH, số hiệu DDH-183. Nhưng phần lớn báo chí dẫn cách phân loại tàu này trong ngoặc kép. Tàu có tên là Izumo. Trên thực tế, xét cả về lượng giãn nước lẫn thiết kế, đây là tàu sân bay trực thăng lớn, hiện đại mà chỉ cần vài tháng là có thể cải hoán thành tàu sân bay hạng nhẹ. Tàu có mặt boong bay phẳng chạy dài suốt thân tàu dài gần 250 m. Phần cấu trúc thượng tầng được dịch chuyển sang mạn phải.

Sự bất ngờ được trông đợi

Đây đã là tàu sân bay trực thăng đổ bộ thứ ba trong biên chế Hải quân Nhật Bản vốn khó liệt vào loại tàu khu trục. Một số tờ báo gọi việc hạ thủy Izumo là “sự bất ngờ đối với các nước láng giềng của Nhật Bản”. Chưa chắc là thế. Về mặt ngân sách đóng tàu, Nhật Bản là nước khá cởi mở. Họ đã công bố những tính năng chính của các tàu được khởi đóng mới. Báo chí đưa tin, tàu 16DDH được khởi đóng vào tháng 5/2006, hạ thủy vào tháng 8/2007 và được đặt tên là Hyuga (Hyuga 16DDH, số hiệu DDH-181), đưa vào biên chế vào tháng 4/2009.

Ngay lúc đó, người ta đã nhắc đến sự khác biệt ở tên lớp tàu của Hyuga với diện mạo thực tế của nó. Về lượng giãn nước, “tàu khu trục” Hyuga lớn gấp 3 lần tàu khu trục bình thường. Tàu có boong dày từ mũi đến đuôi tàu và cấu trúc thượng tầng được dịch chuyển sang phải, tất cả giống hệt như các tàu sân bay.

DDH Hyuga lập tức được các chuyên gia coi là tàu đổ bộ vạn năng và thậm chí là tàu sân bay hạng nhẹ, với lượng gian nước đầy đủ 18.000 tấn, boong bay dài gần 200 m, có thể chở 11 trực thăng các loại. Hải quân Nhật đã thao dượt các nhiệm vụ đổ bộ quân với sự tham gia của Hyuga trong các cuộc tập trận, kể cả trong tập trận chung với các đơn vị lính thủy đánh bộ Mỹ

Tàu 18DDH, tàu cùng lớp thứ hai với Hyuga, được khởi đóng vào tháng 5/2008, hạ thủy vào tháng 3/2011 và đưa vào trang bị với tên Ise (Ise 18DDH, số hiệu DDH-182).

Liên quan đến Izumo, thì từ tháng 8/2009, trong dự thảo ngân sách tài khóa 2010, đã dự trù 116,6 tỷ yen để đóng một tàu mới lớp 22DDH với kích thước còn lớn hơn Hyuga: chiều dài 248 m, chiều rộng 39 m, lượng giãn nước tiêu chuẩn/đầy đủ 19.500/24.000 tấn. Dự kiến, Izumo được đưa vào biên chế vào năm 2014. Izumo có khả năng cho phép 5 trực thăng đồng thời cất và hạ cánh và bảo đảm hoạt động cho 9 trực thăng.

Izumo có thể đảm nhiệm các chức năng của tàu hậu cần, cụ thể là tiếp dầu cho các tàu cùng hoạt động khác. Trang thiết bị của tàu cho phép thực hiện các chức năng của tàu chỉ huy trong các chiến dịch cứu nạn ở nước ngoài, cũng như trong nước. Trên tàu có bệnh viện cho 35 bệnh nhân. “Tàu khu trục” Izumo, theo các chuyên gia, trong tương lai có thể sử dụng để triển khai các tiêm kích cất/hạ cánh thẳng đứng như F-35B.

Chuẩn bị cho các chiến dịch đổ bộ

Nhật Bản đã có lực lượng hải quân mà các chuyên gia đánh giá là một trong những hạm đội mạnh nhất cả về trang bị lần về huấn luyện quân nhân trong số các hạm đội trong khu vực. Tuy nhiên, Nhật không có lực lượng và phương tiện để tiến hành các chiến dịch đổ bộ thực sự. Nhược điểm này đang được khắc phục bằng cách đưa vào biên chế hạm đội “các tàu khu trục chở trực thăng”. Việc tiến hành các chiến dịch như vậy cũng bị “cản trở” bởi Hiến pháp vốn hạn chế hoạt động của lực lượng vũ trang Nhật chỉ trong phạm vi các chức năng phòng thủ, nên không cho phép Nhật Bản đóng các tàu sân bay. Bởi vậy, các tàu sân bay của họ từ khi còn trên giấy đã được ngụy trang thành tàu khu trục chở trực thăng.

Về mặt chính thức, giới cầm quyền Nhật tuyên bố, nước này không có kế hoạch sử dụng Izumo vào mục đích tiến công. Tuy nhiên theo các phóng viên Nhật Bản, các nước láng giềng của Nhật Bản, cụ thể là Trung Quốc và Hàn Quốc phản ứng rất tiêu cực trước tin hạ thủy tàu sân bay trực thăng đổ bộ tiếp theo của Nhật Bản. Các tin bài của phóng viên thường trú báo Asahi từ Bắc Kinh và Seoul cho thấy điều đó. Các tin bài đó ghi nhận phản ứng tiêu cực mạnh mẽ trên báo chí Trung Quốc và Hàn Quốc đối với việc tăng cường lực lượng hạm tàu của Hải quân Nhật Bản. Điều đó được đánh giá là “sự trở lại với đường lối quân phiệt”.

Phóng viên thường trú Asahi ở Bắc Kinh cho biết, các tờ báo Trung Quốc đăng các bức ảnh chụp lễ hạ thủy lên trang nhất và nói Izumo “thực tế là tàu sân bay”. Phóng viên này dẫn lời một chuyên gia Trung Quốc, người đã tuyên bố trên kênh truyền hình trung ương rằng, Izumo có thể hoạt động như một tàu sân bay tiêu chuẩn chỉ sau 2 tháng hiện đại hóa. Báo chí Trung Quốc khẳng định rằng, “khả năng tiến công của Izumo sẽ lớn hơn nhiều khi triển khai trên tàu cá tiêm kích cất/hạ cánh thẳng đứng F-35B”.

Trung, Hàn mong chờ Nhật hối hận

Lễ hạ thủy tàu sân bay trực thăng Izumo (Bộ Quốc phòng Nhật Bản)

Các phóng viên Nhật Bản từ Bắc Kinh đưa tin, người Trung Quốc tức giận với việc tàu chiến hiện đại lớn nhất của Nhật Bản lại kế thừa cái tên của một chiến hạm từng tham gia cuộc xâm lược của quân phiệt Nhật ở Trung Quốc. “Một tuần dương hạm thời Nhật Bản xâm lăng Trung Quốc trong cuộc chiến tranh Trung-Nhật lần thứ hai” (thập niên 1930) từng có cái tên này. Tình cảm của người Trung Quốc có thể hiểu được vì đây là cái lý do cay đắng để họ nhớ lại những kinh hoàng và tủi nhục mà nhân dân Trung Quốc đã trải qua trong những năm Nhật xâm lược Trung Hoa.

Người Nhật Bản cũng đã gây ra nhiều tội ác chiến tranh ở các nước láng giềng khác, trong đó có những tội ác chống nhân dân Triều Tiên. Trong 35 năm thôn tính Triều Tiên, có đến 1 triệu người Triều Tiên đã bị đưa sang Nhật để lao động nô lệ trong các hầm mỏ và làm đường.

Hoài tưởng quá khứ

Truyền thống truyền thừa tên gọi của các hạm tàu hết hạn sử dụng cho các tàu mới đóng tồn tại ở nhiều nước giống như những truyền thống hải quân chung. Ở Nhật Bản có truyền thống quốc gia riêng là đặt tên các hạm tàu tốt nhất của mình theo tên các tỉnh cổ xưa của đất nước. Hyuga, Ise, Izumo chính là các tỉnh như vậy.

Hiện nay, đang xuất hiện làn sóng tình cảm quân phiệt mới ở Nhật Bản. Có thể nhắc những người ủng hộ tăng cường quân bị Nhật hớ đến số phận của những chủ lực hạm lớp Yamato được khởi đóng vào cuối thập niên 1930 và được đặt tên theo truyền thống này và từng được coi là những “siêu pháo hạm vô địch”. Chúng phải bảo đảm sự thống trị của Nhật Bản trên vùng biển Thái Bình Dương. Tàu đầu tiên của lớp này là Yamato đã được khởi đóng vào tháng 11/1937, tàu thứ hai là Musashi - vào tháng 3/1938, tàu thứ ba là Shinano - vào tháng 5/1940.

Yamato và Musashi được đưa vào biên chế vào đầu chiến tranh. Shinano được đóng hoàn thiện vào năm 1944 những đã là một tàu sân bay. Khi trông cậy vào các chủ lực hạm, các nhà lý luận quân sự Nhật Bản đã tính sai, các tàu sân bay đã bắt đầu quyết định chiến thắng trong các trận hải chiến. Các cuộc tấn công từ trên không đã đánh đắm Musashi vào tháng 10/1944 ở vịnh Leyte, và Yamato vào tháng 4/1945 trong trận đánh giành giật Okinawa. Cả hai “siêu pháo hạm vô địch” đã chìm nghỉm xuống đáy biển do các cuộc tấn công của máy bay mặc dù phải ghi nhận lòng dũng cảm của các thủy binh Nhật Bản. Mỗi chiến hạm “vô địch” này đã bị trúng hơn chục quả ngư lôi và những quả bom lớn.

Tàu sân bay Shinano còn không may hơn các chủ lực hạm cùng lớp. Sau khi chạy thử, trên đường hành quân từ vịnh Tokyo đến nơi trú đóng ở căn cứ hải quân Kure, nó đã bị tàu ngầm Mỹ USS Archer-Fish đánh đắm vào ngày 29/11/1944 chỉ bằng 4 quả ngư lôi.

Mục tiêu - sửa đổi hiến pháp

Những người ủng hộ đường lối quân sự hóa trong giới cầm quyền Nhật Bản không hài lòng với hiến pháp sau chiến tranh hiện hành có hiệu lực từ ngày 3/5/1947 vốn tuyên bố từ bỏ chiến tranh. Theo điều 9 hiến pháp “Nhân dân Nhật Bản mãi mãi từ bỏ chiến tranh như một quyền chủ quyền của một quốc gia, cũng như từ bỏ đe dọa hoặc sử dụng sức mạnh vũ trang như một phương tiện giải quyết các tranh chấp quốc tế”.

Hiến pháp Nhật Bản còn độc đáo ở chỗ viết: “Quyền của nhà nước tiến hành chiến tranh không được thừa nhận”. Những thành tựu kinh tế sau chiến tranh của Nhật Bản có được phần nhiều là do họ hầu như không tham gia cuộc chạy đua vũ trang trên thế giới. Đây là chính sách có tính toán được củng cố bẳng những biện pháp cụ thể, ví dụ như việc cấm xuất khẩu vũ khí, hạn chế chi phí quân sự ở mức 1% GDP.
Izumo chỉ là một tín hiệu nhỏ về sự chuyển hướng của Nhật Bản về hướng quân sự hóa. Hiến pháp, điều khoản chống chiến tranh của nó đang cản trở điều đó. Với thắng lợi trong cuộc bầu cử Hạ viện vào tháng 12/2012 và sự trở lại nắm quyền của đảng Dân chủ Tự do, chủ tịch đảng này và Thủ tướng Shinzo Abe tỏ rõ ý định sửa đổi hiến pháp. Chiến thắng của đảng Dân chủ Tự do trong cuộc bầu cử Thượng viện càng làm ông Abe tin tưởng vào khả năng này vì nay đảng này kiểm soát hoàn toàn quốc hội Nhật.

Tuy nhiên, những sửa đổi hiến pháp Nhật theo điều 96 được chấp thuận với sự đồng ý của chưa đến 2/3 thành viên lưỡng viện. Đảng Dân chủ Tự do và Shinzo Abe không có đa số đó và theo báo chí, để đạt được mục đích của mình, ông đang tìm kiếm đồng minh là trong số các đảng nhỏ trong quốc hội.

Hiện tại, đằng sau màn khói thuật ngữ tàu bè, bằng cách gọi tàu sân bay là tàu khu trục, Nhật đang chuẩn bị hạm đội của mình cho việc tiến hành các chiến dịch tiến công. Việc thảo luận trên báo chí về khả năng “tấn công phủ đầu” nhằm vào các mục tiêu đe dọa Nhật Bản cho thấy điều đó.

Bên cạnh việc thảo luận, cũng có những bước đi thực tiễn. Chính phủ của đảng Dân chủ Tự do lên nắm quyền vào tháng 12/2012 đã quyết định đóng băng việc thực hiện Chương trình dài hạn xây dựng quân đội vốn được thông qua vào tháng 12/2010 bởi chính phủ cầm quyền hồi đó của đảng Dân chủ Nhật Bản. Theo tờ Mainichi, chính phủ của đảng Dân chủ Tự do dự định xây dựng một chương trình của mình, cứng rắn hơn, tăng cường lực lượng vũ trang” và công bố nó vào tháng 12/2013.